ngựa và một số la. Những người khác ở lại cùng đàn bò ở Barăo de Melgaço
để cho chúng có thời gian hồi sức trên những đồng cỏ capin-gordura, loại cỏ
mỡ. Tiburcio, ông già nấu bếp, sẽ càng thích chỉ huy họ vì ông được cả bọn rất
quý; người ta bảo ông - do ông là người lai đậm chất Châu Phi - là preto na
feíçăo, branco na acçăo, “da thì là người da đen, nhưng phẩm chất thì là người
da trắng”, chứng tỏ, nhân thể nói qua, nông dân Brésil không phải là không có
những định kiến chúng tộc. Vùng Amazone, một cô gái da trắng được một
người da đen theo đuổi sẵn sàng hét lên: “Có phải tôi là một xác chết trắng đến
nỗi để cho một con urubu đến đậu lên bộ lòng của tôi!” Tức là cô ta muốn nói
đến cảnh tượng quen thuộc: một con cá sấu chết lềnh bềnh trên sông, trong lúc
một con kền kền theo cái xác nhiều ngày và ăn thịt.
Khi đàn bò đã hồi sức, nhóm này sẽ quay về Utiarity, chúng tôi nghĩ là
chẳng khó khăn gì, vì chúng sẽ được dỡ bó hết gánh nặng và những cơn mưa,
lúc này đã sắp đến, sẽ biến vùng hoang mạc thành đồng cỏ. Cuối cùng, các
nhân viên khoa học và những người còn lại sẽ lo chỗ hành lý, mà họ sẽ chuyển
bằng thuyền độc mộc đến những vùng có người ở, tại đó chúng tôi sẽ chia
nhau ra. Bản thân tôi dự định đi sang Bolivie qua đường Madeira, bay qua
nước này, trở về Brésil theo đường Corumba và từ đó, quay về Cuiaba, rồi
Utiarity vào khoảng tháng Mười hai, nơi tôi sẽ gặp lại conitiva - tức đoàn
người và đoàn súc vật của tôi - để giải thể đoàn khảo sát.
Viên trường trạm Melgaço cho chúng tôi mượn hai chiếc galiotes - thuyền
nhẹ bằng ván - và các tay chèo: vĩnh biệt đàn la! Chỉ còn việc thả xuôi dòng
sông Rio Machado. Trở nên vô lo qua những tháng mùa khô, đêm đầu tiên
chúng tôi không che các chiếc võng, chỉ mắc vào các cây bên bờ sông. Cơn
dông bão nổ ra lúc đêm khuya ầm ầm như ngựa phi nước đại; thậm chí trước
khi chúng tôi thức giấc, những chiếc võng đã biến thành bồn tắm; chúng tôi mò
mẫm giở một tấm bạt để trú lấy người chứ không thể giăng nó ra được dưới
cơn hồng thủy này. Chẳng còn nói đến chuyện ngủ nữa; ngồi xổm trong nước,
và chịu đựng tấm bạt trên đầu, phải thường xuyên trông chừng các túi quần áo
