trưởng trạm điện báo, vì chính ông cùng với vợ và hai đứa con, đã một mình
khai phá những khu trồng trọt rộng lớn giữa rừng sâu, làm ra những chiếc máy
hát và những thùng tô nô rượu trắng và suốt đời bị số phận hành hạ. Hằng đêm,
con ngựa của ông bị tấn công bởi đàn dơi thuộc loại gọi là ma cà rồng. Ông
phải làm cho nó một tâm áo giáp bằng vải bạt, nhưng con ngựa cứ làm rách hết
vì móc vào các cành cây; ông ta bèn bôi nước ớt lên người nó, rồi lại bôi nước
gỉ đồng, nhưng ma cà rồng cứ “dùng cánh quét sạch đi hết” và tiếp tục hút máu
con vật khốn khổ. Cách duy nhất có hiệu quả là biến cho con ngựa thành lợn
lòi bằng bốn tấm da cắt ra và khâu lại. Trí tưởng tượng bất tận giúp ông quên
đi một nỗi thất vọng lớn: chuyến đi thăm Manaus ở đó toàn bộ khoản tiền tiết
kiệm của ông chui vào túi các thầy thuốc bóc lột ông, khách sạn thì bỏ đói ông
và các con ông vét hết các cửa hàng với sự đồng lõa của đám con buôn.
Giá mà có thể kể nhiều hơn nữa về những nhân vật đáng thương ấy của
Amazone, sống toàn bằng những điều lập dị và tuyệt vọng. Là anh hùng hay là
thánh, như Rondon và các bạn của ông đã điểm khắp tấm bản đồ những vùng
đất chưa được khai phá những cái tên của thiên lịch sử thực chứng và một số
người trong bọn họ thà chịu để bị tàn sát hơn là chống cự lại các cuộc tấn công
của những người Anh-điêng. Những cái đầu bốc hỏa lao vào tít rừng sâu, tới
những cuộc hẹn với những bộ lạc chỉ có họ biết, và thu lấy được những kết quả
nghèo nàn trước khi nhận lấy một mũi tên. Những kẻ mơ mộng, gây dựng
trong một thung lũng vô danh một đế chế yểu mệnh. Những kẻ bị ám ảnh triển
khai trong chốn cô đơn những hoạt động ngày xưa đã đem đến cho người khác
cái chức phó vương. Cuối cùng, nạn nhân của cơn mê đắm được nuôi dưỡng
bởi những người mạnh mẽ hơn họ, trên sông Rio Machado, ven những khu
rừng do người Mundé và người Tupi-Kawahib chiếm giữ, là những kẻ đi tìm
các cuộc phiêu lưu minh họa cho cái số phận kì quặc.
Tôi trích lại đây một bài tường thuật vụng về, nhưng không phải là kém cao
cả, mà một hôm tôi đã cắt được từ một tờ nhật báo vùng Amazone.
Trích báo A Pena Evangelica (1938)
