tượng của nó - dân tộc học định vị một cách tự nhiên trong vương quốc của
mình: bởi cái nhân loại mà chúng ta xem xét không có hạn chế nào khác ngoài
những giới hạn không gian, tác động bằng một phương hướng mới vào những
biến đổi của địa cầu mà lịch sử địa chất đã để lại công trình không thể phân li
đã tiếp nối qua bao nhiêu thiên niên kỷ, trong sự nghiệp của những xã hội cũng
vô danh như những sức mạnh của đất và trong tư tưởng của các cá thể cung
cấp cho sự chăm chú của nhà tâm lý học bao nhiêu trường hợp đặc biệt. Dân
tộc học mang tới cho tôi một sự thỏa mãn về trí tuệ: là lịch sử nối liền bằng hai
cực của nó - lịch sử của thế giới và lịch sử của bản thân tôi, nó làm phát lộ ra
cùng một lúc lẽ tồn tại chung của chúng. Khuyến nghị tôi nghiên cứu con
người, nó giải phóng tôi khỏi nỗi hoài nghi bởi vì nó nhìn ngắm ở con người
những khác biệt và những biến đổi vốn mang một ý nghĩa chung đối với mọi
con người, ngoại trừ những kẻ, thuộc về riêng một nền văn minh duy nhất, sẽ
tan hủy nếu họ chọn cách đứng ra bên ngoài. Cuối cùng, nó xoa dịu cái cơn đói
ăn đầy lo lắng và có sức phá hủy mà tôi đã nhắc đến, bằng cách đảm bảo cho
tư duy của tôi một chất liệu thực sự là không bao giờ cạn, được cung cấp từ sự
đa dạng của các phong tục, các tập quán và các thể chế. Nó hòa giải cá tính và
cuộc sống của tôi.
Sau những chuyện đó, có thể có vẻ kỳ lạ là tôi đã không nghe thấy trong thời
gian lâu đến vậy một thông điệp được truyền đạt đến cho tôi ngay từ lớp triết
học, từ tác phẩm của các bậc thầy của trường phái xã hội học Pháp. Đúng ra,
phát hiện chỉ đến với tôi vào năm 1933 hay 34, do đọc một cuốn sách gặp được
tình cờ và đã cũ: Xã hội học nguyên thủy của Robert H. Lowie. Nhưng thay vì
những khái niệm vay mượn từ sách vở và ngay lập tức được biến hình thành
những quan niệm triết học, tôi lại đối mặt với một kinh nghiệm sống ở các xã
hội thổ dân, và là một kinh nghiệm đã được sự dấn thân của nhà quan sát bảo
đảm ý nghĩa. Tư duy của tôi thoát được trạng thái vật vã kín bưng gây ra bởi
việc thực hành suy tư triết học. Được đưa ra ngoài không gian thoáng đãng, nó
được tươi mát lại trong một luồng gió mới. Giống như một người dân thành thị
được thả lên núi, tôi uống say không gian trong khi mắt tôi choáng ngợp ước
lượng sự giàu có và đa dạng của sự vật.
