Ở một cấp độ khác của sự thật, tôi thấy chủ nghĩa Marx dường như được
tiến hành theo cùng một cách thức với địa chất học và phân tâm học hiểu theo
nghĩa mà người sáng lập xác định cho nó: cả ba đều chứng minh rằng hiểu biết
có nghĩa là quy kiểu sự thật này về một kiểu sự thật khác; và rằng sự thật đích
thực không bao giờ là sự thật hiển hiện hơn cả; và rằng bản chất của cái thật đã
hé lộ ngay trong cái cố gắng mà nó tìm cách để ẩn náu. Trong mọi trường hợp,
cùng một vấn đề được đặt ra, là mối quan hệ giữa cái cảm tính và cái lý tính và
mục tiêu tìm kiếm chỉ là một: một kiểu chủ nghĩa siêu duy lý, nhằm sáp nhập
cái thứ nhất vào cái thứ hai mà không phải hy sinh mảy may những đặc tính
riêng của chúng.
Như vậy, tôi tỏ ra đối nghịch với những khuynh hướng mới của tư duy siêu
hình như chúng đang bắt đầu hình thành. Tôi thấy chối đối với hiện tượng học,
trong chừng mực nó định đề hóa tính liên tục giữa cái đã sống qua và cái thực
tại. Đồng ý thừa nhận rằng cái này bao gộp và cắt nghĩa cái kia, tôi đã học
được từ ba cô người tình của mình rằng sự chuyển tiếp giữa hai kiểu thức ấy là
gián đoạn; rằng để đạt tới cái thực tại thì trước hết phải khước từ cái đã sống
qua, dù sau đó phải tái nhập nó trở lại trong một hợp đề khách quan đã tước bỏ
mọi thứ đa cảm. Còn về trào lưu tư tưởng sẽ nở rộ trong chủ nghĩa hiện sinh,
tôi thấy đó là điều trái ngược với một tư duy hợp lẽ do sự dễ dãi của nó đối với
những ảo tưởng của chủ quan. Việc nâng những mối bận tâm cá nhân lên tầm
cỡ những vấn đề triết học chứa đựng quá nhiều nguy cơ dẫn tới một thứ siêu
hình học dành cho các tiểu thư thành thị, có thể tha thứ được với tư cách một
phương pháp sư phạm, nhưng rất nguy hiểm nếu nó phải cho phép thoái thác
sứ mệnh đã được giao cho triết học cho đến khi khoa học đủ mạnh để thay thế
sứ mệnh đó, là tìm hiểu con người trong tương quan với chính nó chứ không
phải với tôi. Thay vì triệu tiêu siêu hình học, hiện tượng học và chủ nghĩa hiện
sinh du nhập hai phương pháp để tìm ra cho nó một chứng cứ ngoại phạm.
Giữa chủ nghĩa Marx và phân tâm học là những khoa học nhân văn, một bên
nhằm về xã hội, bên kia nhằm về cá nhân, và địa chất học, là khoa học vật lý -
mà cũng là bà mẹ và là cô bảo mẫu của lịch sử, do cả phương pháp và đối
