Thế là bỗng nhiên, tôi tự nhủ: sau này, có lẽ Théo cũng có ý định đốt
xe ôtô. Bởi vì đó là một hành động do tức giận và do tâm trạng không thoả
mãn, và có lẽ nỗi tức giận lớn nhất và tâm trạng không thoả mãn nhất, đó
không phải là nạn thất nghiệp, đó không phải là nghèo đói, đó không phải
là không có tương lại: đó là cảm giác không có văn hoá vì bị giằng co giữa
các nền văn hoá, giữa những biểu trưng không tương thích với nhau. Sống
như thế nào đây nếu không biết mình đang ở đâu? Nếu cần phải đồng thời
tiếp nhận văn hoá của dân chài Thái Lan và của giới đại tư sản Paris? Của
con cái những người nhập cư và của người dân của một dân tộc lâu đới bảo
thủ? Thế là người ta đốt xe ôtô bởi vì khi không có văn hoá, người ta không
còn là một động vật văn minh, mà là một con thú hoàng. Và một con thú
hoàng sẽ đốt phá, giết người, cướp bóc.
Tôi biết là không sâu sắc lắm nhưng dù sao tôi cũng đã có một suy
nghĩ sâu sau việc này khi tự hỏi: thế còn tôi? Vấn đề văn hoá của tôi là gì?
Tôi bị giằng co giữa những tín ngưỡng không tương thích ở điểm nào? Tôi
là một con thú hoang ở điểm nào?
Vậy là tôi được giác ngộ: tôi nhớ lại cách chăm sóc phù phép mà mẹ
tôi dành cho đám cây xanh của mình, những cơn sợ hãi kỳ quặc của chị
Colombe, nỗi buồn chán của bố vì bà nội ở nhà dưỡng lão và hàng loạt
những sự việc khác tương tự như thế. Mẹ tôi cho rằng có thể tống khứ số
phận bằng một nhát xịt, chị Colombe cho rằng có thể gạt nỗi sợ hãi sang
một bên bằng cách rửa tay, còn bố tôi cho rằng mình là một người con tồi
và sẽ bị trừng phạt vì đã bỏ rơi mẹ: tóm lại, họ có những tín ngưỡng phép
thuật, những tín ngưỡng nguyên thuỷ nhưng ngược lại với dân chài Thái
Lan, họ không thể chấp nhận chúng vì họ là những người Pháp-có-học-
giàu-có-tư-duy-lôgic.
Còn tôi, có lẽ tôi là nạn nhân chính của mâu thuẫn này, bởi vì, vì một
lý do chưa rõ, tôi cực kỳ nhạy cảm với tất cả những gì chói tai, cứ như tôi
