NHÌN LẠI CUỘC KHỞI NGHĨA CỦA ANH HÙNG DÂN TỘC NGUYỄN TRUNG TRỰC - Trang 6

Kiếm bạc Kiên Giang khấp quỷ thần
Thái Bạch dịch:
Lửa bừng Nhựt Tảo rêm trời đất
Kiếm tuốt Kiên Giang rợn quỷ thần.

2.1Hỏa hồng Nhật Tảo:
Sau khi đại đồn Chí Hòa thất thủ (25 tháng 2 năm 1861), Nguyễn Trung
Trực về Tân An. Lúc này, Pháp đã chiếm Mỹ Tho (tức thành Định Tường
thất thủ vào ngày 12 tháng 4 năm 1861) nên thường cho những tàu chiến
vừa chạy tuần tra vừa làm đồn nổi di động.
Một trong số đó là chiếc tiểu hạm Espérance (Hy Vọng), án ngữ nơi vàm
Nhựt Tảo, thuộc xã An Nhựt Tân, huyện Tân Trụ, tỉnh Long An.

Tiểu hạm Espérance là một tàu gỗ có chỗ được bọc đồng chạy bằng hơi
nước, có thể ra vào những luồng lạch cạn, được trang bị đại bác cùng nhiều
vũ khí đa năng. Đây là một trong những tàu thuộc hàng bậc nhất của hải
quân Pháp lúc bấy giờ.
Vào trưa ngày 10 tháng 12 năm 1861, Nguyễn Trung Trực cùng phó quản
binh Huỳnh Khắc Nhượng và Võ Văn Quang (theo Hỏi đáp lịch sử, còn
Phan Thành Tài ghi tên là Nguyễn Văn Quang) tổ chức cuộc phục kích đốt
cháy tàu này. Nguyễn Phan Quang cho biết: "Theo tài liệu của Pháp thì
trong trận đốt cháy tàu Espérance, Nguyễn Trung Trực đã được sự hướng
dẫn, hổ trợ của Trương Định".(theo Việt Nam thế kỷ 19, NXB TP. HCM,
2002, tr. 289)

Trận Nhật Tảo có 2 ý kiến khác nhau: thứ nhất ông Trực cho giả làm
thuyền đám cưới qua sông, thừa lúc áp sát tàu Espérance rồi đánh úp; thứ
hai là ông Trực cho giả làm thuyền buôn lúa, để đánh chìm tàu. Ý kiến sau
được nhiều người chấp nhận, trong đó có sự đồng thuận của một số người
tác giả người Pháp như Paulin Vial, Alfred Schreiner…

Trận này quân của Nguyễn Trung Trực đã diệt 17 lính và 20 cộng sự người