NHÌN LẠI CUỘC KHỞI NGHĨA CỦA ANH HÙNG DÂN TỘC NGUYỄN TRUNG TRỰC - Trang 7

Việt, chỉ có 5 người trốn thoát (2 lính Pháp và 3 lính Tagal, tức lính đánh
thuê Philippines, cũng còn gọi là lính Ma Ní).
Lúc đó, viên sĩ quan chỉ huy tàu là trung úy hải quân Parfait không có mặt,
nên sau khi hay tin dữ, Parfait đã ra lệnh đốt cháy nhiều nhà cửa trong thôn
Nhật Tảo.

Chiến thắng này được triều Nguyễn cho ban thưởng và ghi chép lại trong
sử.
Còn với Pháp, viên thanh tra bản xứ tại Nam Kỳ tên Paulin Vial gọi đây là:
“một sự kiện đau đớn” làm người An Nam phấn chấn và gây xúc động, đau
lòng sâu sắc trong lòng người Pháp. ’(Paul Vial: “ Les premières années de
la Cochinchine, Colonie Francaise”, 2 quyển, Challamet Ainé, Libraire
Editeru, Paris, 1874, tr.124 )

Và Alfred Schreiner gọi chiến thắng Nhật Tảo:
“Đấy là khúc nhạc mở đầu cho một cuộc tổng công kích hầu như toàn bộ
các đồn lũy của người Pháp”( Alfred Schreiner: “ Abrégéde I’histoire D’
An nam”,2è Éd. Sài Gòn, 1906, tr.224)
Ở một trang khác, tác giả nhận định:
“Cuộc đốt cháy tàu Espérance là một biến cố bi thảm đã gây nên một nỗi
xúc động sâu sắc nơi người Pháp và kích thích một cách lạ lùng trí tưởng
tượng của người Annam "(sách đã dẫn, tr.223)

Thật vậy, từ sau chiến thắng trên, hàng loạt cuộc tấn công trên sông liên
tiếp diễn ra, như: nghĩa quân Nguyễn Trung Trực tấn công tàu tuần tiểu
Pháp trên vàm sông Bến Lức (tháng 12 năm 1862) và trên Sông Tra (nay
thuộc xã Hựu Thạnh, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An.) vào ngày 16 tháng 12
năm 1862 (có sách ghi ngày 17) gây nhiều thiệt hại cho đối phương.

Paul Vial kể:
“Ba chiếc tiểu hạm (Iorcha) đậu trên sông Vaico Đông (tức Vàm Cỏ Đông)
nhằm kiểm soát sự lưu thông đường thủy, bị tấn công hết sức dữ dội bởi