Mỹ sẽ hướng về mục tiêu thỏa mãn nguyện vọng của quần chúng Việt Nam.
Nào ngờ sau khi lật đổ được chế độ Ngô Đình Diệm rồi thì thái độ của họ
đối với Phật Giáo lại thay đổi khác hẳn."
"Chính những tờ báo Mỹ trước đây nhiệt liệt ủng hộ Phật Giáo thì sau năm
1963 cũng giở giọng phàn nàn rằng Phật Giáo không phải là một tôn giáo
thuần túy, mà chỉ là một tổ chức chính trị trá hình ..."
Ký giả Việt Bằng cho rằng việc Mỹ cho phục hồi các nhân vật của chế độ
cũ là đã trực tiếp đàn áp Phật Giáo và những khó khăn trong nội bộ của
Phật Giáo đều do Mỹ gây nên. Nhật báo Tiến ngày 11.10.1967 cho biết
Thượng Tọa Thích Thiện Hoa, Viện Trưởng Viện Hóa Đạo Ấn Quang, đã
cho rằng "việc xé Hiến Chương Phật Giáo cũng là ý định của một số người
đang cầm quyền tại Hoa Thịnh Đốn". Nhật báo Chánh Đạo trong số ngày
17.12.1967 lại viết: "Nếu người Mỹ giữ thái độ bất can thiệp vào nội bộ
Việt Nam thì biến cố miền Trung đâu có xẩy ra hậu quả trầm trọng như
ngày nay". Nhật báo Chính Luận ngày 18.3.1969 có đăng lời kết án của
Thượng Tọa Thích Trí Quang: "Người Mỹ phải chịu trách nhiệm về những
sự việc xẩy ra ở Việt Nam dù trực tiếp hay gián tiếp".
Lên án Mỹ cũng chỉ là một hình thức để che đậy một sự thật đau buồn:
Tưởng rằng đã lừa được Hoa Kỳ nhập cuộc khi chống chế độ Ngô Đình
Diệm, không ngờ lại bị Hoa Kỳ xử dụng như một công cụ rồi loại bỏ!
Với Việt Cộng, sự liên hệ cũng không kém phần bi thảm. Tất cả công cuộc
đấu tranh của nhóm Phật Giáo cực đoan miền Trung đều do Khu ủy Khu V
và Khu ủy Trị - Thiên - Huế chỉ đạo. Những điều này được ghi trong cuốn
"Chiến trường Trị-Thiên-Huế trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước
toàn thắng" do nhà xuất bản Thuận Hóa xuất bản năm 1985 (chúng tôi đã
trích dẫn ở trước). Các cán bộ nằm vùng của Việt Cộng được cho vào nằm
ngay trong các cơ quan đầu não của bộ chỉ huy lực lượng tranh đấu của
khối Ấn Quang như Võ Đình Cường, Nguyễn Trực, Hoàng Phủ Ngọc Phan,
Hoàng Phủ Ngọc Tường, Nguyễn Văn Hàm, Nguyễn Công Hoan, Tống Hồ
Cầm, Hoàng Văn Giàu, Ngô Khả, Hà Xuân Kỳ v.v. Thượng Tọa Thích
Minh Châu là một đảng viên Đảng Cộng Sản.
