Daniel Ellsberg
Những bí mật về chiến tranh Việt Nam
Dịch giả: Tĩnh Hà - Kiều Oanh
Chương 8
Các chuyến đi cùng Vann
Trước khi tới Sài Gòn, tôi lên một danh sách tên những người tôi sẽ gặp để
hỏi chuyện. Trong vòng 1 hoặc 2 tuần sau khi đến đó, tôi đã gặp tất cả mọi
người và bắt đầu một quá trình học hỏi từng người, điều không bao giờ
thừa với tôi trong thời gian ở Việt Nam. Họ có ý muốn chia sẻ một quan
điểm rất chung - có vẻ hài hoà với quan điểm của Lansdale - dường như
các quan điểm đó nhanh chóng làm cho tôi thêm tin tưởng trong các chuyến
đi và các chuyển quan sát độc lập. Những người này còn lâu mới có thể giải
quyết được các vấn đề khác biệt. Không như người Mỹ khác, họ hầu như
nói được tiếng Việt Nam, và họ có những người bạn Việt Nam rất thân. Họ
trở nên yêu mến đất nước và con người Việt Nam, họ muốn tin và đã tin
rằng sự có mặt của chúng ta ở đó là rất có ích cho bản thân họ. Tôi bắt đầu
nghĩ về họ như - những "gã tốt bụng". Trong bức thư viết cho những người
bạn tôi đã trích một đoạn miêu tả những đặc nng và các vấn đề chung mà
họ đã có ý.
Trong vòng một tuần, tôi biết nhiều người Mỹ, những người có "dính líu"
vào Việt Nam. Đó là những người cuồng tín về chính trị, những người hoạt
động chính trị không theo khuôn mẫu nào, những tay chơi tự do, những
người nói thành thạo tiếng Việt Nam, từng ở Việt Nam lâu, đã từng ra đi
hoặc đã quay trở lại, hoặc đã tìm được một nơi cho riêng họ, đều ở lại Việt
Nam. Họ hầu như không có lòng tin hoặc hết sức dè dặt với các tổ chức của
họ vì họ cẩn thận, quá ngạo mạn và có thái độ coi thường đa số những
người Mỹ không có gì dính líu tới và không có nhiều tham vọng ở Việt
Nam, những người mong muốn có những chức vụ cao (và những người
không nói được tiếng Việt Nam, không biết gì về những người nông dân và
