chước làm theo, trong số hàng ngàn người, về lý thuyết thì phản đối chế độ
nô lệ và chiến tranh, nhưng trên thực tế thì lại không làm gì để chấm dứt
điều đó cả. Họ do dự, họ hối tiếc và thỉnh thoảng họ yêu sách nhưng họ
chẳng làm được điều gì cho ra hồn cả. Họ sẽ đợi những người khác giải
quyết vấn đề này. May lắm thì họ chỉ bỏ lá phiếu rẻ mạt.
Đối với một thế kỷ các độc giả (Tolstoy trích dẫn lời của ông ta để chống
lại lệnh gọi nhập ngũ; Gandi truyền bá lời nói của ông trước đám đông ở
Ấn Độ). Thoreau tuyên bố: "Hãy bỏ lá phiếu của mình. Không phải bỏ một
tờ giấy mà là gửi gắm cả ảnh hưởng của bạn nữa. Một nhóm người thiểu số
là bất lực khi nó phải phục tùng đa số nhưng nó sẽ không thể đánh bại nếu
dồn hết sức lực của mình".
Tôi đọc những dòng chữ đó lần đầu tiên vào mùa hè nàm 1968. Một năm
sau việc cử tri bỏ lá phiếu của mình mà vẫn không kết thúc được cuộc
chiến tranh mà họ muốn kết thúc, văng vẳng trong đầu tôi là câu nói: "Hãy
bỏ lá phiếu của mình. Không phải bỏ một tờ giấy mà là gửi gắm cả ảnh
hưởng của bạn nữa"(97). Tôi đã tới Haverford với hy vọng tìm hiểu xem
điều này có nghĩa là gì.
Nhiều điều đã xảy ra trong suốt 16 tháng đó. Đáng nhẽ ra những điều này
phải làm cho tình hình khác đi, nhưng trên thực tế lại không phải như vậy:
chiến dịch bầu cử Tổng thống đã bắt đầu với cuộc chiến tranh Việt Nam là
vấn đề cốt lõi; thay đổi hoàn toàn trong đảng và chính phủ; khi một chính
phủ mới bắt đầu thì người ta thường xem xét kỹ lại các phương án lựa chọn
khác nhau và đặt câu hỏi về bộ máy quan liêu; bắt đầu đàm phán với Hà
Nội. Những vấn đề này, hoặc bất kỳ một khía cạnh nào khác của chính trị
bình thường, dường như sẽ gỡ rối mọi chuyện, mặc dù cử tri trông đợi điều
này và rõ ràng là lo lắng cho nó. Nếu tôi sẵn sàng thay đổi quan hệ của
mình với tình hình, thậm chí sẵn sàng thay đổi cuộc đời mình thì chắc chắn
có lý do của nó.
