Ellsberg: Đó mới chỉ là điểm xuất phát. Đó là điểm bắt đầu của một thời
kỳ lịch sử. Tôi có thể nói, đó là màn khởi đầu chính, nhưng chỉ là mở
màn… Trong bảy nghìn trang của tài liệu nghiên cứu đó, tôi không nghĩ có
một dòng nào đề cập đến một dự đoán về tác động có thể có từ chính sách
của chúng ta đối với thương vong của người Việt Nam, hoặc người tị nạn,
và ảnh hưởng sinh thái của hoá chất diệt cỏ. Cũng không có một dự đoán
hay tính toán nào về những tác động đã xảy ra, không hề. Và tài liệu chỉ
đơn giản phản ánh những lo ngại nội bộ trong những quan chức của chúng
ta. Tài liệu không đề cập gì đến việc các quan chức của chúng ta không hề
lo ngại về tác động từ chính sách của chúng ta đối với người Việt Nam.
Cronkite: ông miêu tả thế nào về những người mà họ không có chung cảm
xúc khi đọc được điều này, khi biết được điều nọ, khi họ cũng có quyền
tiếp cận với những bí mật đó như ông. Có phải họ lạnh lùng? Có phải họ vô
tâm? Có phải họ độc ác?
Ellsberg: Tất nhiên, nhận định thông thường, mô tả thông thường về họ là
họ thuộc số những nhân vật đứng đắn nhất, đáng kính trọng nhất và trách
nhiệm nhất mà xã hội chúng ta có. Về khía cạnh lai lịch của họ, đánh giá đó
thuyết phục. Nếu đọc được những dòng lịch sử đó, tôi nghĩ những người
khác cũng cảm thấy như tôi. Nhưng tôi không thể không có cảm giác rằng
sự đứng đắn, nhân tính của họ, sẽ được đánh giá một phần bởi những quyết
định mà họ đưa ra, nguyên nhân mà họ đi đến quyết định đó, và hậu quả
của chúng. Tôi sẽ không nhận xét về họ. Bằng chứng đã rõ ràng.
Tôi chắc chắn rằng, tại thời điểm này, nhiều người sẽ đau đớn hơn tôi khi
nghe câu chuyện, tất nhiên bởi vì tôi đã quen thuộc với nó, đã đọc đi đọc lại
vài lần. Nhưng tất cả người Mỹ hiện nay sẽ đau đớn khi đọc hồ sơ này -
nhiều phần khác sẽ sớm được công bố - và phát hiện ra rằng, những người
