“Ông Vojtíšek ạ, ta sống phải cái thời buổi khó khăn.”
“Đúng thế, nhưng mà chừng nào tượng sư tử chưa xuống đánh đu ở
Lâu đài thượng thì còn là khốn khó, đấy bác xem có thật không?”
Ý lão muốn nói đến pho tượng sư tử ở trên tháp nhà thờ Thánh Vít.
Nhưng câu nói của lão làm tôi nghĩ mãi mới hiểu ra, tuy thế tôi vẫn cảm
thấy bối rối. Hồi ấy, tôi lên tám, tuy đã có chút ít hiểu biết của một cậu thiếu
niên lanh lợi, nhưng dù sao qua câu nói của lão tôi không thể không liên
tưởng một cách ngây thơ đến chiếc đu đến tận bên kia cầu đá, dọc lối đi lên
Lâu đài thượng; mỗi khi trẩy hội mùa xuân tôi thường lên đến đấy đánh đu.
Còn cái lão ý bảo chừng nào sư tử chưa xuống đánh đu thì thực tình khó
quá, tôi chưa hiểu nổi.
Một ngày tháng sáu tuyệt đẹp. Lão Vojtíšek đi từ trong nhà thờ Thánh
Mikulaš ra, lão chụp chiếc mũ lưỡi trai lên đầu cho ánh mặt trời đỡ rọi vào
mắt. Lão bước đủng đỉnh từng bước qua chỗ mà bây giờ gọi là Quảng
trường Štěpán. Tới pho tượng Ba Ngôi, lão dừng lại và buông mình ngồi bệt
xuống bệ đá. Phía sau lưng, nước ở đài phun nước róc rách chảy, mặt trời
sưởi ấm, không khí lúc này dễ chịu làm sao! Chắc là hôm nay lão ăn trưa ở
nơi nào có bữa mãi sau 12 giờ.
Lão vừa kịp ngồi xuống, thì một trong số những mụ đàn bà cũng nghề
ăn xin như lão thong thả bước từ phía cửa nhà thờ lại gần lão. Mụ này được
người ta gọi là “mụ Triệu”. Mọi người đàn bà ăn mày khác thường cám ơn
là trời sẽ đền đáp người bố thí tới một trăm nghìn lần quà cho, nhưng mụ
này thì luôn nói “hàng triệu lần và hàng triệu lần” vì thế mà bà viên chức
Hermannova, người chuyên đi các nơi bán đấu giá ở Praha, chỉ bố thí cho
mụ thôi. Mụ Triệu thật khéo giả vờ, lúc thì hai chân đi khập khiễng ra vẻ què
quặt, lúc lại lon xon chẳng khác gì con gái, nghĩa là mụ muốn sao thì được
thế. Giờ đây mụ ngay ngắn bước lại chỗ lão Vojtíšek ngồi. Chiếc váy đụp
của mụ dài lê thê quét đất, bọc lấy bộ xương hom khô cằn của mụ; chiếc
khăn xanh rũ xuống trước trán, bay lất phất trước khuôn mặt của mụ trông
rất kỳ dị. Đặc biệt là mụ có một vết nhăn, nhỏ như sợi bún, kéo dài suốt từ
