các điệu tức là các Sadi và Sadi ni, được sáng tác cách đây bốn trăm năm,
vào thời của thiền sư Vân Thê, thiền sư Độc Thể. Vậy là trong suốt bốn trăm
năm, trong chùa chỉ sử dụng một sách giáo khoa đó cho Sadi và Sadi ni,
không chịu sáng tác sách giáo khoa mới. Trong khi đó ở ngoài đời năm nào
cũng có những sách giáo khoa mới về lịch sử, về văn chương, về khoa học.
Trong bốn trăm năm, ở Trung Quốc cũng như ở Việt Nam chúng ta chỉ sử
dụng mỗi một cuốn sách đó cho Sadi và Sadi ni. Đủ rồi, xưa bày nay làm, tại
sao còn phải làm thêm? Đó là tinh thần thuật nhi bất tác của Nho giáo.
Thuật là lập lại (repeating), nhi là mà, bất là không, tác là sáng tác. Chúng ta
chỉ có quyền lặp lại thôi mà chúng ta không có quyền làm ra cái mới. Đó là
tinh thần của Nho giáo!
Cách đây mười mấy năm, Làng Mai đã sáng chế ra được cuốn Bước tới
thảnh thơi, một sách giáo khoa mới cho Sadi và Sadi ni. Nhưng bây giờ nhìn
lại thì nó cũng đã xưa, đã cũ rồi. Vì vậy các thầy, các sư cô giáo thọ phải làm
mới sách Bước tới thảnh thơi. Bước tới thảnh thơi đã được dịch ra tiếng
Pháp, tiếng Anh, tiếng Hoa và một số các thứ tiếng khác.
Cách đây bốn hôm tôi nhận được một lá thư của một anh chàng người Mỹ
ở trong tù, anh ta bị tù chung thân và không được tiếp xúc với thế giới bên
ngoài nhiều. Không biết vì cơ duyên nào mà cuốn Stepping into Freedom
(Bước tới thảnh thơi) đã lọt vào trong tù. Anh ta cũng đọc được một số sách
khác của Làng Mai. Anh ta viết thư, nói rằng: “Ngày hôm nay là một ngày
quá đẹp! Trời rất xanh, mây rất trắng. Một ngày để mình có thể sống! Một
ngày để mình có thể chết! Thầy ơi, đọc xong cuốn Bước tới thảnh thơi con
đã tự cạo đầu, tự làm lễ xuất gia, con đã nguyện giữ mười giới, con đã thực
tập uy nghi ở trong tù. Mỗi thầy tu có một cái phòng (cell) của mình trong tu
viện. Con cũng có một cái phòng gọi là prison cell. Ban đầu con thấy cuộc
đời con là một niềm tuyệt vọng, một niềm tủi hổ. Nhưng sau khi đọc xong
cuốn sách của Thầy con thấy được con đường mới. Con cũng như Thầy, con
cũng là một người xuất gia. Con sống ở đây và con cũng thực tập mười giới,
con cũng thực tập uy nghi và con cũng thực tập an trú trong giây phút hiện
tại. Con tìm ra được hạnh phúc ngay trong nếp sống trong nhà tù của con.
Con nhớ tới thánh Gandhi đã nói rằng nhà tù là nơi rất tốt để mình nghỉ ngơi
