giây phút hiện tại. Đó là cái nhìn rất rộng lớn của Đại thừa, đó là cái nhìn vô
tướng.
Đạo Bụt của tín mộ, của sự thờ phụng, của tình thương gọi là đạo Bụt
bhakti (Buddhism of devotion). Có những người tới với đạo Bụt bằng sự tìm
cầu trí tuệ nhưng cũng có rất nhiều người tới với đạo Bụt bằng con đường
của sự tín ngưỡng. Là một người hành đạo, chúng ta phải biết hướng nhu
yếu thương yêu và tín ngưỡng về phía trí tuệ. Chúng ta phải dẫn dắt mọi
người tiếp xúc được với hạt tâm, với cốt lõi của đạo Bụt. Phải quán chiếu,
phải đạt tới trí tuệ thì ta mới thật sự có giải thoát. Nếu không thì đạo Bụt của
sự thương yêu, của sự kính ngưỡng và tín mộ chỉ có khả năng xoa dịu bớt
những khổ đau mà thôi. Thờ phụng, kính tín, thương yêu có thể làm dịu đi
đau khổ của con người, nhưng như thế chưa đủ. Nếu muốn triệt để chuyển
hóa và giải thoát thì phải đi vào đạo Bụt của tuệ giác.
Đồng nhất sinh tử với Niết bàn, đồng nhất hữu vi với vô vi
Ban đầu ta thấy có những pháp có sinh, có diệt, có thành, có hoại (hữu vi),
và ta muốn vượt thoát để đi tới thế giới của bất sinh, bất diệt, không thành,
không hoại (vô vi). Chúng ta có quan niệm lưỡng nguyên, muốn bỏ một cái
để đi tìm một cái. Nhờ quán chiếu ta thấy được rằng cái mà ta gọi là vô vi
đang nằm ngay trong cái hữu vi, như nước nằm ngay trong sóng. Khám phá
lớn nhất của Đại thừa là Niết bàn nằm ngay trong sinh tử.
Một thiền sư, để trả lời câu hỏi của đệ tử: “Con phải đi tìm cái vô sinh bất
diệt ở đâu?”, đã nói: “Con đi tìm ngay trong cái sinh diệt!” Đi tìm cái vô
sinh bất diệt ngay trong cái sinh diệt, đó là tài năng lớn nhất của Đại thừa.
Cái thấy này đã có trong Phật giáo Nguyên thỉ nhưng chưa được khai triển.
Đại thừa chỉ cần nhấn mạnh vào vài điểm thì tự nhiên quang cảnh của đạo
Bụt thay đổi hoàn toàn. Cũng như khi chúng ta quay phim, cũng với một
chiếc máy quay phim đó, trong hoàn cảnh đó, nhưng tùy theo góc độ nhìn, ta
có thể làm thay đổi hoàn toàn nội dung của cuốn phim. Đại thừa không bóp
méo Phật giáo Nguyên thỉ. Đại thừa chỉ cần nhấn mạnh một vài điểm cốt
yếu trong Phật giáo Nguyên thỉ thì tự nhiên đạo Bụt trở thành rất thâm sâu,
