phương tiện ta sẽ đánh mất nội dung. Trong lịch sử Phật giáo có nhiều người
bị kẹt vào chữ nghĩa nên đánh mất nội dung của Bụt dạy. Chúng ta có câu:
Y Kinh giải nghĩa tam thế Phật oan
Ly Kinh nhất tự tức đồng ma thuyết
Có nghĩa là nếu ta y vào từng chữ từng lời trong Kinh một cách cứng ngắc
để giải nghĩa thì ta làm cho các Đức Bụt trong ba đời bị oan ức.
Ly Kinh nhất tự tức đồng ma thuyết lại là một thái cực khác. Nghĩa là nếu
ta lìa bỏ một chữ trong Kinh thì chủ trương đó cũng tương đương với lý
thuyết của ma vương.
Ý muốn nói chúng ta phải sử dụng kinh điển một cách thông minh. Trong
kinh Người Biết Sống Một Mình có câu: Đừng tiếc nuối quá khứ, đừng lo
lắng tương lai. Quá khứ đã không còn, tương lai thì chưa tới. Căn cứ trên
những chữ đó chúng ta nghĩ Đức Thế Tôn chủ trương chỉ có hiện tại là có
thật còn tương lai và quá khứ không có thật. Nhiều tông phái đã dựa trên đó
để bài bác chủ trương của Hữu Bộ tại vì Hữu Bộ chủ trương: Tam thế thật
hữu, pháp thể hằng hữu, tức là ba thời thật có và thể tánh các pháp luôn luôn
có. Kinh Lượng Bộ cũng như các bộ phái khác căn cứ trên một đoạn trong
kinh Người Biết Sống Một Mình mà cho rằng Đức Thế Tôn nói rõ ràng là
quá khứ không còn.
Phương châm chúng ta là nương vào kinh điển nhưng phải có sự thông
minh trong khi sử dụng kinh điển. Chúng ta bỏ đi một chữ cũng không được
mà chúng ta kẹt vào một chữ cũng không được. Chúng ta phải học Phật với
một thái độ thông minh.
Trong bất cứ một truyền thống nào, Cơ Đốc giáo, Do Thái giáo hay Hồi
giáo cũng vậy, có những người bám sát lấy từng chữ trong kinh điển. Những
người chủ trương bám sát từng chữ, giữ lấy truyền thống, sợ sệt không dám
thay đổi, ở Tây phương người ta gọi là fundamentalist.
Làng Mai chủ trương phải sống trong giây phút hiện tại. Chánh niệm có
nghĩa là ý thức được những gì đang xảy ra trong phút giây hiện tại, quán
chiếu nó và sống với nó cho sâu sắc. Theo tinh thần của kinh Người Biết
Sống Một Mình chúng ta không nên để tâm tư bị lôi kéo bởi những tiếc
