đó rồi thay đổi để trở thành tương lai. Quá khứ nằm trong tương lai và tương
lai nằm trong quá khứ. Hiện tại cũng thế. Đó là ba thời tương tức. Đây là
bốn pháp ấn của Làng Mai:
Đã về đã tới
Đi như một dòng sông
Thời đế tương tức
Sát na dị thục.
Sát na dị thục có nghĩa: Không phải chết đi rồi thì ta mới đi đầu thai, mới
tiếp tục. Sự sinh tử, sự tái sinh, sự tiếp nối của chúng ta xảy ra trong từng
giây phút. Trong 50 bài tụng duy biểu có câu: dị thục từng phút giây. Khi ta
phát ra một tư tưởng thì tư tưởng đó là dị thục nhân, nó sẽ đưa tới dị thục
quả và đó là sự tiếp nối của ta, là hậu thân của ta. Chúng ta đừng hỏi sau khi
chết rồi mình sẽ thành gì? Không cần phải chết đi, không đợi đến khi hình
hài này tan rã rồi ta mới biết mình sẽ thành gì. Trong giây phút hiện tại ta đã
thấy được ta rồi. Ta có thể thấy được dị thục tại vì tiếp xúc với hiện tại ta có
thể thấy được tương lai và quá khứ. Là người có trí, có tuệ giác thì nhìn
chung quanh ta có thể thấy được sự tiếp nối của mình. Tất cả những tư
tưởng, những lời nói và những hành động của ta đã có tác động trên thực tại.
Ta nhìn thấy được sự tiếp nối của mình là thương yêu, là bao dung, là tha
thứ hay là hận thù, là tuyệt vọng. Nó tùy thuộc ở ba nghiệp của ta.
Theo giáo lý này ta thấy hậu thế của mình ngay trong giây phút hiện tại,
thấy ngay bây giờ, không cần phải đợi đến sau này mới thấy. Ta thấy sự tiếp
nối, sự luân hồi và tái sinh của mình liền trong giây phút hiện tại, tại vì ta
được tái sinh trong từng giây phút. Tái sinh bằng con đường nào? Tái sinh
bằng con đường tạo nghiệp. Đây mới là đạo Bụt thâm sâu. Nghĩ rằng sau khi
thân xác này tan hoại rồi thì ta mới lên đường đi đầu thai vào địa ngục, ngạ
quỷ, súc sinh, thiên, nhân, a tu la, v.v..., đó chưa phải là đạo Bụt thâm sâu.
Đạo Bụt thâm sâu là, bất cứ lúc nào ta cũng có thể nhận thức được, tùy theo
ba nghiệp của mình mà ta có thể là thiên, là nhân hay là a tu la. Đó gọi là sát
na dị thục.
