Sông Ấn lớn hơn bất cứ con sông nào ở châu Âu, và bất cứ con sông nào
khác ở Ấn Độ, ngoại trừ sông Hằng; nó bắt nguồn từ phía tây dãy
Parapamisus
(hoặc Caucasus) và đổ vào biển Ấn Độ ở phía nam; nó có
hai cửa sông và cả hai đều có đầm lầy giống như năm cửa sông của sông
Danube; sông Ấn hình thành một châu thổ (được gọi là Pattala theo ngôn
ngữ Ấn Độ) tương tự với châu thổ sông Nile ở Ai Cập. Tất cả những điều
này là những chi tiết đã được thừa nhận, và tôi ghi chép lại chúng ở đây.
Bốn con sông Ấn Độ, bao gồm Hydaspes, Acesines, Hydraotes và
Hyphasis,
mặc dù lớn hơn những con sông châu Á khác rất nhiều, vẫn
còn nhỏ bé hơn – thậm chí nhỏ bé hơn nhiều – so với sông Ấn, còn sông
Ấn, tới lượt nó, lại nhỏ hơn sông Hằng. Ctesias (nếu bản báo cáo của ông ta
đáng được coi là một bằng chứng) đã nói rằng phần hẹp nhất trong bề rộng
của sông Ấn là khoảng 8 kilômét, và phần rộng nhất của nó là gần 20
kilômét, trong khi hầu hết dòng chảy của sông Ấn có bề rộng khoảng 3
kilômét.
Đây chính là dòng sông mà một sáng sớm Alexander cùng với
toàn bộ lực lượng của ngài đã băng qua và đặt chân tới Ấn Độ.
Tôi không có ý định biến cuốn sách này thành một ghi chép về cách sống
của người Ấn Độ, hoặc đưa ra bất cứ một mô tả nào về những loài thú lạ đã
được tìm thấy, hay sự phong phú và kích cỡ của loài cá và các loài thủy
sinh vật nào khác ở sông Ấn, sông Hydaspes, sông Hằng, hay bất kỳ nơi
nào khác: tôi cũng không có ý định nhắc tới những loài kiến đào vàng,
những quái vật sư tử đầu chim đứng canh gác tại các kho báu
và những
điều kỳ lạ mà người ta đã bịa đặt ra để tiêu khiển hơn là vì lịch sử nghiêm
túc, với niềm tin rằng không một câu chuyện phi lý nào kể về Ấn Độ trong
số đó có thể được đem ra để kiểm chứng về độ chân thực. Tuy nhiên, thực
sự thì hầu hết những câu chuyện này đều đã được Alexander và đội quân
của ngài chứng minh hoặc bác bỏ – ngoại trừ một vài trường hợp, chính họ
bị buộc tội là những kẻ bịa đặt. Chẳng hạn, họ đã chứng minh rằng người
Ấn Độ không có vàng – dù sao đi nữa, Alexander đã đặt chân lên phần lớn
lãnh thổ Ấn Độ trong cuộc viễn chinh của ngài – và cách bài trí nhà cửa của
họ còn xa mới đạt tới sự sang trọng. Người Ấn Độ cao hơn bất cứ một
