Tư của mình. Quả thực, Arrian đã sớm chê trách việc hoàng đế chấp nhận
trang phục phương Đông như là một hành động “dã man” mà không có
khác biệt nhiều lắm với hình phạt “man rợ” của ngài với Bessus.
hành động, dưới con mắt của Arrian, đều làm nên giá trị con người của
Alexander. Kể cả trong trường hợp Bessus, Arrian không nhận ra rằng
Alexander với vị thế là một “Hoàng đế vĩ đại” đã sử dụng một hình phạt
của người Ba Tư đối với Bessus. Ở một chỗ khác, ông cho rằng Alexander
“đang dần hướng tới sự phung phí quá độ “của những kẻ dã man”, và việc
hoàng đế kết hôn với Roxane, công chúa người Bactria, là một hành động
khai sáng. Về điều này, ông viết: “Tôi ủng hộ ngài hơn là chê trách.” Arrian
ý thức rõ về việc “Chính sách liên minh” cùng với việc chấp nhận trang
phục Ba Tư và nghi lễ hoàng gia Ba Tư là một nỗi sỉ nhục cay đắng đối với
những người Macedonia. Men rượu khiến Cleitus dám tỏ bày những lời bất
bình được sẻ chia và cảm thông sâu sắc, trong khi quy mô âm mưu phản
loạn của các cận thần trẻ tuổi khiến người ta nghĩ rằng động cơ của họ phần
nhiều không phải vì mục đích cá nhân mà là vì chính trị. Tuy vậy, Arrian
chưa từng tự đặt ra câu hỏi rằng nếu chính sách liên minh đơn giản chỉ là
một “phương kế” để lấy lòng người Ba Tư thì tại sao Alexander lại khăng
khăng duy trì nó ở mức độ rộng lớn như vậy?
Plutarch đã có phần cường điệu khi cho rằng số lượng thành phố mà
Alexander sáng lập đã lên tới con số 70. Trong Những cuộc chinh phạt của
Alexander Đại đế, Arrian nhắc tới một con số ít hơn mười hai thành bang;
đó không phải là lý do để phàn nàn, vì ông đã không đưa ra bản liệt kê nào.
Chúng ta cũng không hề được biết về những động cơ của Alexander, mà
như nhiều học giả cho rằng động cơ quân sự hoặc kinh tế, vốn chỉ là một
phần trong sứ mệnh lan truyền văn hóa Hy Lạp khắp châu Á của ngài. Qua
cuốn Lịch sử Ấn Độ, chúng ta được biết rằng ngài đã khuyến khích những
người Cossaea từ bỏ thói quen du canh du cư để sống định cư trong những
thành phố mới được xây dựng.
Theo ghi chép về những ngày cuối cùng của hoàng đế, Alexander thực
sự đảm nhiệm rất nghiêm túc các sứ mệnh tôn giáo của mình. Arrian
