hoàn toàn hoặc chỉ còn rất ít. Cuộc khủng hoảng đã qua. Theo cách
nói của Morgan thì thị trường đã dao động; còn theo cách nói của de
la Vega, đây chính là minh chứng của thuyết “ngược của ngược”.
Suốt mùa hè năm đó và thậm chí sang năm sau, các nhà phân
tích chứng khoán cùng các chuyên gia khác nhanh chóng đưa ra lý
giải về những chuyện đã xảy ra; tính logic, tính nghiêm túc và tính
chi tiết của những “chẩn bệnh” ấy lớn đến nỗi chúng chỉ bị mất đi
chút thuyết phục bởi thực tế, hầu như không có tác giả nào trong
số đó biết, dù chỉ một chút về những điềm báo trước khi cuộc
khủng hoảng xảy ra. Có lẽ bản báo cáo mang tính học thuật và chi
tiết nhất về việc ai là người thực hiện vụ bán ra châm ngòi cho
cuộc khủng hoảng được cung cấp bởi chính Sở giao dịch chứng
khoán New York. Sở này lập tức gửi bản câu hỏi điều tra chi tiết tới
thành viên của mình, cả cá nhân lẫn doanh nghiệp, ngay sau khi cơn
chấn động qua đi.
Sở này tính toán, trong ba ngày diễn ra khủng hoảng, khu vực
nông thôn của cả nước tham gia thị trường tích cực hơn hẳn mọi khi;
nhà đầu tư nữ bán ra lượng cổ phiếu nhiều gấp 2,5 lần so với
nhà đầu tư nam; các nhà đầu tư nước ngoài tham gia tích cực hơn
thường lệ, chiếm 5,5% tổng khối lượng giao dịch và cũng là những
người bán ra nhiều. Ấn tượng nhất trong đó, mà Sở giao dịch gọi
là “cá nhân công khai” để phân biệt với những nhà đầu tư của tổ
chức, đóng một vai trò lớn đến kinh ngạc trong toàn bộ sự việc,
chiếm một tỷ lệ lớn chưa từng có: 56,8% tổng khối lượng giao dịch.
Chia nhỏ đối tượng “cá nhân công khai” theo nhóm thu nhập, Sở
giao dịch tính toán rằng những người có tổng thu nhập gia đình; hơn
25.000 đô-la/năm bán ra số lượng lớn nhất và dứt khoát nhất;
những người có tổng thu nhập gia đình dưới 10.000 đô-la, sau khi
bán ra vào thứ Hai và sáng thứ Ba lại mua quá nhiều cổ phiếu vào
thứ Năm đến nỗi họ thực sự trở thành người mua ròng liên tiếp
trong ba ngày. Ngoài ra, theo những tính toán của Sở giao dịch,
khoảng một triệu cổ phiếu - tương đương 3,5% tổng lượng giao dịch
của ba ngày - được bán ra bởi các cuộc gọi ký quỹ. Tóm lại, nếu có
một kẻ chơi khăm nào đó, một nhà đầu tư tương đối giàu, không
làm trong ngành chứng khoán rất có thể là một người phụ nữ ở nông
́
