Hình 4-1: Tìm kiếm ý nghĩa cao
hơn (và cao hơn nữa). Sức lôi cuốn của đám đông có thể vô cùng mạnh mẽ.
Đó là một câu chuyện cũ, cần có một cuộc rà soát các dữ liệu cổ xưa. Rất
nhiều giáo phái và các nhóm sùng tín đã tiên đoán rằng, một ngày cụ thể
nào đó sẽ bắt đầu thời kỳ chuộc tội của loài người và niềm hạnh phúc ngập
tràn sẽ đến với những người tin tưởng vào lời giáo huấn của giáo phái. Các
giáo phái dự đoán thời điểm bắt đầu giai đoạn cứu rỗi được đánh dấu bằng
một sự kiện quan trọng, thường là cơn đại hồng thủy tận thế. Tất nhiên,
những dự đoán này luôn được chứng minh là sai. Ngày tận thế không bao
giờ xảy ra như dự tính.
Nhưng ngay sau thất bại rõ ràng của lời tiên tri, thay vì giải tán trong sự
vỡ mộng, những người sùng bái lại có niềm tin mạnh mẽ hơn. Chịu sự nhạo
báng của quần chúng, họ xuống đường, công khai khẳng định tín điều và
tìm kiếm người cải đạo với một tinh thần hăng hái mãnh liệt và không hề
suy giảm khi niềm tin đó không được công nhận rộng rãi. Đó chính là
trường hợp xảy ra với phái Montanists, thế kỷ II ở Thổ Nhĩ Kỳ, giáo phái
Anabaptist, thế kỷ XVI ở Hà Lan, giáo phái Sabbataist, thế kỷ XVII ở
Izmir và giáo phái Millerites, thế kỷ XIX ở Mỹ. Và theo ba nhà khoa học
xã hội quan tâm đến vấn đề này, Leon Festinger, Henry Riecken và Stanley
Schachter, có thể là cả nhóm sùng bái ngày tận thế đóng tại Chicago ngày
nay. Họ đã nghe nói về nhóm Chicago và cảm thấy đáng để nghiên cứu sâu
hơn. Họ tham gia vào nhóm, giấu tên, như một tín đồ mới và họ còn đặt
những người quan sát trong hàng ngũ quan chức. Và kết quả mà họ thu
