động theo chỉ định của bác sĩ vốn tồn tại một thời gian dài đã phát triển
trong đội ngũ nhân viên y tế.
Do đó, xuất hiện ngày càng nhiều khả năng đáng lo ngại là khi bác sĩ
mắc một sai lầm rõ ràng, không nhân viên cấp dưới nào suy nghĩ đến việc
hỏi lại – vì một khi người có quyền lực hợp pháp ra lệnh thì cấp dưới sẽ
ngừng suy xét và bắt đầu phản ứng theo. Áp dụng cách phản ứng bấm vào,
kêu ro ro vào môi trường phức tạp của bệnh viện thì việc mắc sai lầm là
chắc chắn. Một nghiên cứu do Ban quản trị Tài chính Y tế của Mỹ tiến
hành vào đầu những năm 1980 cho thấy: chỉ tính riêng việc cấp thuốc cho
bệnh nhân, tỷ lệ sai sót diễn ra hàng ngày ở bệnh viện là 12%. Một thập
niên sau, mọi chuyện vẫn không có gì tiến triển: theo một nghiên cứu của
trường Đại học Harvard, 10% trường hợp tim ngừng đập là do phát thuốc
sai. Việc phát thuốc sai cho bệnh nhân do nhiều nguyên nhân. Tuy nhiên,
trong cuốn sách có tựa đề Medication Errors: Causes and Prevention (Phát
thuốc sai: Nguyên nhân và Cách phòng tránh) của hai giáo sư khoa dược,
trường Đại học Temple, Michael Cohen và Neil Davis lại cho rằng: việc
phát thuốc sai đa số là do nhận lệnh mà không suy xét từ vị “sếp” của ca
bệnh đó – bác sĩ chịu trách nhiệm về ca bệnh. Theo giáo sư Cohen: “Cứ hết
ca này đến ca khác, bệnh nhân, y tá, dược sĩ và các bác sĩ khác không hỏi
lại đơn thuốc”. Ví dụ như một ca “đau tai trực tràng” rất kỳ lạ mà Cohen và
Davis đã ghi lại. Một bác sĩ kê đơn thuốc nhỏ lỗ tai cho một bệnh nhân bị
đau và nhiễm trùng tai phải. Nhưng thay vì viết đầy đủ là tai phải vào đơn
thuốc thì bác sĩ lại viết tắt. Sau khi nhận đơn thuốc, y tá trực nhỏ thuốc vào
hậu môn của bệnh nhân! (Vì người y tá lại hiểu thành nhỏ thuốc vào trực
tràng).
Rõ ràng điều trị trực tràng cho bệnh đau tai là một điều hết sức vô lý.
Thế nhưng cả bệnh nhân cũng như y tá, không ai hỏi lại vì sao. Bài học
quan trọng từ câu chuyện này là: trong rất nhiều trường hợp, khi một người
có quyền lực hợp pháp ra lệnh thì những gì khác với mệnh lệnh đó đều
không hợp lý. Trong những trường hợp này, chúng ta không cân nhắc toàn
