Sách Hướng dẫn Du lịch Xanh
SÁCH Hướng dẫn Du lịch Xanh hầu như chỉ biết đến phong cảnh ở
dạng mỹ lệ. Tất cả những gì mấp mô khúc khuỷu là mỹ lệ. Ta bắt gặp lại ở
đây khuynh hướng tư sản tán dương núi non, huyền thoại núi non cũ (có từ
thế kỷ XIX) mà Gide đã kết hợp đúng đắn với đạo đức Thụy Sĩ – Tin lành
và nó luôn luôn vận hành như sự pha trộn hỗn tạp thuyết tự nhiên và thuyết
thanh giáo (tái tạo sức khoẻ nhờ không khí tinh khiết, những ý nghĩ đạo
đức trước các đỉnh cao, sự lên cao được xem như ý thức công dân v.v.).
Trong số những phong cảnh mà sách Hướng dẫn Du lịch Xanh ca ngợi là
mỹ lệ, ta hiếm thấy có đồng bằng (chỉ được vớt vát khi người ta có thể nói
rằng nó màu mỡ), và chẳng bao giờ có cao nguyên. Chỉ có núi non, thung
lũng, đèo cao vực sâu, thác nước cuồn cuộn là có thể gia nhập vào danh
thắng du lịch, chắc hẳn vì chúng dường như có thể góp phần vào tâm trạng
nỗ lực và cô đơn. Vậy hành trình của sách Hướng dẫn Du lịch Xanh lộ rõ là
sự bố trí công việc một cách kinh tế, dễ dàng thay thế cho chuyến đi giáo
hoá. Như đã nói ở trên, huyền thoại Hướng dẫn Du lịch Xanh có từ thế kỷ
trước, vào giai đoạn lịch sử khi giai cấp tư sản thưởng thức loại sảng khoái
mới toanh là mua sự nỗ lực, là lưu giữ hình ảnh và tính năng của nỗ lực ấy
mà chẳng phải vất vả cực nhọc gì. Vậy nên rốt cuộc, rất lô-gích mà cũng rất
ngớ ngẩn, phong cảnh bạc bẽo, thiếu tầm mắt bao la hoặc thiếu chất nhân
loại, chỉ cứ lên mãi lên mãi, hết sức trái với hạnh phúc của chuyến du lịch,
lại được xem là lý thú. Thậm chí, sách Hướng dẫn Du lịch còn có thể viết
một cách lạnh lùng: “Con đường trở nên rất mỹ lệ (các đường hầm)”: chẳng
ai nhìn thấy gì thì có hề chi, bởi lẽ đường hầm ở đây đã trở thành ký hiệu
đầy đủ của núi non; đó là cổ phiếu tín dụng đủ mạnh để người ta chẳng băn
khoăn gì nữa về khoản tiền mình bỏ ra.
Cảnh núi non trập trùng được tán dương đến mức huỷ hoại những loại
cảnh quan khác thì chất nhân loại của xứ sở cũng biến mất để chỉ tập trung
vào các công trình kiến trúc của nó. Với Hướng dẫn Du lịch Xanh, con
người chỉ tồn tại như những “kiểu loại”, ở Tây Ban Nha chẳng hạn, xứ
