công với kẻ sử dụng bãi công, đó là biến thế giới thành kịch trường, rút từ
con người tổng thể ra một diễn viên riêng biệt, và đem đối lập các diễn viên
tuỳ tiện ấy trong sự dối trá làm ra vẻ như tin rằng bộ phận chỉ là sự thu nhỏ
hoàn hảo của cái toàn thể.
Điều này thuộc một kỹ thuật huyễn hoặc chung là cố hết sức hình thức
hoá tình trạng lộn xộn xã hội. Chẳng hạn, giai cấp tư sản bảo rằng họ chẳng
cần biết trong cuộc bãi công ai đúng ai sai: sau khi đã sàng lọc các kết quả
để tách riêng ra chỉ một kết quả nào liên quan đến nó, giai cấp tư sản muốn
phớt lờ nguyên nhân: cuộc bãi công rút lại chỉ còn được xem như một sự cố
riêng lẻ, một hiện tượng mà người ta lờ đi không lý giải cốt để thể hiện rõ
hơn sự bê bối. Thế là người lao động trong các Công sở, người viên chức sẽ
bị tách ra khỏi quần chúng cần lao, như thể tất cả quy chế hưởng lương của
những người lao động ấy có thể nói là bị kéo về, bị gắn chặt và rồi bị thăng
hoa ngay trên bề mặt chức nghiệp của họ. Sự thu mỏng thân phận xã hội
nhằm vụ lợi ấy cho phép tránh né thực tế mà không rời bỏ ảo tưởng khoan
khoái về một mối quan hệ nhân quả trực tiếp, nó sẽ chỉ bắt đầu khi nào giai
cấp tư sản thấy thuận lợi triển khai: người công dân bỗng chốc thấy mình bị
thu về chỉ còn là khái niệm thuần tuý kẻ sử dụng bãi công như thế nào thì
những thanh niên Pháp có thể bị động viên một buổi sáng kia thức dậy thấy
mình bay hơi, thăng hoa thành một bản thể quân sự thuần tuý, mà người ta
sẽ làm ra vẻ đạo đức xem đấy như xuất phát điểm tự nhiên của lô-gích phổ
quát: quy chế quân sự vậy là trở thành căn nguyên vô điều kiện của một
quan hệ nhân quả mới, từ nay trở đi muốn đi ngược lên vượt ra ngoài mối
quan hệ ấy là điều quái gở: việc phản bác quy chế ấy không bao giờ còn có
thể là kết quả của mối quan hệ nhân quả chung và có trước (ý thức chính trị
của công dân), mà chỉ có thể là sản phẩm của những biến cố xảy ra sau khi
có quy trình nhân quả mới: theo quan điểm tư sản, một người lính từ chối
lên đường chỉ có thể là việc làm của những kẻ kích động hoặc bê tha, như
thể hành động ấy chẳng có những lý do rất tốt đẹp nào khác, chẳng qua chỉ
là do ngớ ngẩn hoặc ác ý mà thôi, bởi vì rõ ràng sự phản bác một quy chế
