Văn chương như của Minou Drouet
VỤ VIỆC Minou Drouet
trong thời gian dài có vẻ như thuộc lĩnh vực
trinh thám bí ẩn: có vụ việc ấy hay không có vụ việc ấy? Người ta đã áp
dụng vào bí ẩn này các kỹ thuật quen thuộc của cảnh sát (trừ tra khảo, và gì
nữa!): điều tra, giam giữ, xem bút tích, kỹ thuật tâm lý và phân tích nội tại
các tư liệu. Xã hội đã huy động hầu như bộ máy tư pháp để giải quyết một
bí ẩn “thơ ca” là vì người ta ngờ rằng không phải đơn giản chỉ là do thị hiếu
thơ ca: bởi lẽ hình ảnh một cô-bé-thi-sĩ họ thấy vừa lạ lùng vừa cần thiết:
đó là hình ảnh cần phải chính thức hoá một cách khoa học tối đa do chỗ nó
chi phối huyền thoại trung tâm của nghệ thuật tư sản: huyền thoại về sự
không chịu trách nhiệm (mà thiên tài, trẻ em và nhà thơ chỉ là những gương
mặt thăng hoa).
Trong khi chờ đợi phát hiện các tài liệu khách quan, tất cả những
người đã tham gia vào việc tìm ra manh mối (và số này rất đông) chỉ có thể
dựa trên một ý niệm chuẩn mực nào đấy về tuổi thơ và thơ ca mà họ vốn
có. Những lập luận họ đưa ra về trường hợp Minou Drouet đều mang tính
chất trùng ngôn, chẳng có bất cứ giá trị chứng minh nào cả: tôi không thể
chứng minh những câu thơ tôi phải thẩm định đúng là những câu thơ của
một đứa trẻ, nếu trước hết tôi không biết tuổi trẻ là gì và thơ ca là gì: thế là
vụ án khép lại chẳng đi đến đâu. Đây là thí dụ mới về thứ khoa học cảnh sát
hão huyền đã tiến hành điên cuồng trong vụ ông già Dominici: chỉ hoàn
toàn căn cứ vào kiểu võ đoán về khả năng có thể xảy ra, thứ khoa học ấy
dựng nên một sự thật vòng vo, cẩn thận loại bỏ thực tế của bị cáo hoặc của
vấn đề ra ngoài; mọi cuộc điều tra của cảnh sát thuộc loại ấy đều nhằm đi
tới những định đề mà người ta đã tự mình đặt ra lúc đầu: ông già Dominici
có phạm tội, điều đó trùng khớp với “tâm lý” sẵn có của quan chưởng lý,
đó là úm ba la nhận lấy cái tội nằm ở bản chất của các quan toà, đó là làm
vật bung xung giơ đầu chịu báng, khả năng có thể xảy ra bao giờ cũng chỉ
là khuynh hướng của bị cáo giống với các vị xét xử mình. Cũng vậy, nêu
vấn đề (một cách giận dữ, như người ta đã nêu trên báo chí) về tính xác
