thúc ở sự tiêu vong của ngôn ngữ, nghĩa là ở sự huỷ diệt của khả năng giao
tiếp xã hội.
Phần lớn những chủ đề mang tính chất Poujade ấy, dù xem ra có vẻ hết
sức ngược đời, đều là các chủ đề lãng mạn suy thoái. Khi Poujade muốn
định nghĩa Dân chúng, thì ông ta trích dẫn dài dòng lời tựa vở kịch Ruy
Blas
: và người trí thức dưới con mắt của Poujade, thì cũng gần gần giống
như nhà luật học và tu sĩ dòng Tên của Michelet, một kẻ khô khan, tự phụ,
vô tích sự và nhạo báng. Đó là vì giai cấp tiểu tư sản ngày nay tiếp thu gia
tài hệ tư tưởng của giai cấp tư sản tự do hôm qua là chính giai cấp đã giúp
nâng cao địa vị xã hội của nó: chủ nghĩa tình cảm của Michelet chứa đựng
nhiều mầm móng phản động. Barrès biết rõ điều ấy. Dù cho khoảng cách
tài năng xa nhau, Poujade có lẽ vẫn còn có thể ký tên vào một số trang cuốn
sách Dân chúng
của Michelet (1846).
Vì vậy, về chính vấn đề các trí thức, chủ nghĩa Poujade vượt quá
Poujade rất nhiều: tư tưởng phản-trí-thức xâm nhập nhiều giới chính trị
khác nhau, và không nhất thiết cứ phải thuộc phái Poujade mới căm ghét tư
tưởng. Bởi vì bị công kích ở đây là mọi hình thái văn hoá biện giải, nhập
cuộc, và được nâng đỡ là văn hoá “hồn nhiên”, thứ văn hoá ngây thơ để cho
bạo chúa được tự do hành động. Vì vậy các nhà văn, theo nghĩa đen, không
bị loại trừ khỏi gia đình Poujade (một số nhà văn, được nhiều người biết
đến, đã gửi cho Poujade các tác phẩm của mình với những lời đề tặng nịnh
bợ). Bị lên án là nhà trí thức, nghĩa là một lương tâm, hay đúng hơn là một
Cái nhìn (Poujade nhắc lại ở đâu đấy rằng hồi còn là học sinh trung học,
cậu ta rất khổ tâm khi bị các bạn học nhìn mình). Đừng có ai nhìn chúng ta
cả, đó là nguyên tắc chủ nghĩa phản-trí-thức của Poujade. Duy có điều,
nhìn từ góc độ nhà dân tộc học, các thái độ lôi kéo và xua đẩy rõ ràng là bổ
sung cho nhau, và theo một nghĩa nào đó, và đấy không phải nghĩa Poujade
tin tưởng, ông ta vẫn cần đến các nhà trí thức, bởi vì nếu ông ta lên án trí
thức, thì đấy là với tư cách cái ác ma quái: trong xã hội Poujade, người trí
thức có nhiệm vụ đáng nguyền rủa và cần thiết của một gã phù thuỷ hư
đốn.
