Hình ảnh tu sĩ Pierre
HUYỀN THOẠI tu sĩ Pierre có được con chủ bài quý giá: cái đầu của
tu sĩ. Đó là một cái đầu đẹp, thể hiện rõ rệt tất cả những ký hiệu của chức
tông đồ: con mắt nhìn hiền hậu, tóc cắt kiểu thầy tu dòng thánh François,
bộ râu nhà truyền giáo, tất cả những thứ đó được bổ sung thêm chiếc áo lót
lông thú của vị linh mục – thợ thuyền và cây gậy của khách hành hương.
Vậy là được quy tụ những ý nghĩa sâu xa của truyền thuyết và những ý
nghĩa sâu xa của tính hiện đại.
Kiểu tóc, chẳng hạn, cắt ngắn nửa vời, không trau chuốt và nhất là
không ra hình dạng nào, chắc chắn là có ý định muốn thực hiện một kiểu để
tóc hoàn toàn chẳng rõ về nghệ thuật và cũng chẳng rõ về kỹ thuật, một
kiểu tóc ở trạng thái số không; tất nhiên là phải cắt tóc rồi, nhưng thao tác
cần thiết ấy ít ra cũng chẳng nói lên bất cứ lối sống đặc biệt nào: phải cắt
tóc, nhưng chẳng nhất thiết phải cắt ra làm sao. Kiểu tóc của tu sĩ Pierre, rõ
ràng muốn nhằm đạt được sự cân bằng trung tính giữa mái tóc ngắn (quy
ước cần thiết để đừng làm cho mọi người chú ý) và mái tóc cẩu thả (trạng
thái thích hợp để biểu lộ sự khinh bỉ các quy ước khác), kiểu tóc ấy chính là
kiểu lý tưởng của tính chất thánh: ông thánh trước hết là một thực thể
không liên quan đến hình thức; ý niệm kiểu dáng xung khắc với ý niệm tính
chất thánh.
Nhưng cái rắc rối – mà tu sĩ không biết, cũng mong như vậy – chính là
ở đây cũng như ở những chỗ khác, sự trung tính rốt cuộc lại vận hành như
ký hiệu của sự trung tính, và nếu người ta thực sự không muốn ai để ý tới,
tất cả sẽ phải bắt đầu lại. Kiểu tóc số không bản thân nó lại chỉ nói lên dòng
tu thánh François; thoạt đầu nhằm mục đích phủ định để không làm trái với
vẻ bề ngoài của tính chất thánh, chẳng mấy chốc kiểu tóc ấy lại trở thành
một phương thức biểu đạt cao độ, nó cải trang tu sĩ thành thánh François.
Do đó mà xuất hiện đầy rẫy những tranh ảnh mang kiểu tóc ấy trong các
hoạ báo và trên màn ảnh (ở đây diễn viên Reybaz chỉ cần mang kiểu tóc ấy
là đã thành tu sĩ hẳn hoi).
