Vẫn chu trình huyền thoại ấy với bộ râu: bộ râu chắc có thể chỉ là biểu
hiện của một con người tự do, thoát ra khỏi mọi ước lệ đời thường của thế
giới chúng ta và không muốn mất thời giờ vào việc cạo râu: sức mê hoặc
của lòng nhân ái xem ra có thể dẫn đến những loại coi thường như thế;
nhưng cũng phải ghi nhận rằng bộ râu thầy tu cũng có huyền thoại nho nhỏ
của nó. Trong giới linh mục, không phải tình cờ ai cũng rậm râu; bộ râu ở
đây đặc biệt là dấu tích của nhà truyền giáo hoặc tu sĩ dòng thánh François,
nó chỉ có thể biểu đạt chức tông đồ và sự nghèo khổ; nó ít nhiều tách chủ
nhân bộ râu ấy ra khỏi giới tăng lữ thế tục; các linh mục không để râu được
xem là thế tục hơn, các linh mục có bộ râu gắn bó với giáo lý hơn: cha
Frolo khủng khiếp thì râu cạo nhẵn nhụi, đức Cha nhân từ Foucauld thì râu
xồm; đằng sau bộ râu, người ta phụ thuộc ít hơn một chút vào đức giám
mục của mình, vào tôn ti thứ bậc, vào Giáo hội chính trị; người ta dường
như tự do hơn, ngoài khuôn phép hơn, nói tóm lại là sơ khai hơn, nhờ thừa
hưởng được uy tín của những nhà ẩn sĩ đầu tiên, có được cái tự do mộc mạc
của các nhà sáng lập chế độ tu hành, họ là những người được ký thác tinh
thần không câu nệ: để râu, đó là thám hiểm xứ Zone, xứ Britonnie hoặc xứ
Nyassaland
với cùng một nhiệt tình như nhau.
Rõ ràng vấn đề không phải là tìm hiểu cái rừng ký hiệu kia đã có thể
phủ lên tu sĩ Pierre ra sao (tuy rằng nói thật kể cũng khá lạ lùng các biểu
hiện của đức độ ấy lại là những loại bộ phận có thể mang đi được, những
thứ có thể trao đổi dễ dàng giữa thực tế là tu sĩ Pierre trong tạp chí Match,
và hư cấu là tu sĩ Pierre trên màn ảnh, và tóm lại kể cũng khá lạ lùng ngay
từ phút đầu tiên xuất hiện, chức tông đồ đã hoàn toàn sẵn sàng, hoàn toàn
được trang bị cho cuộc hành trình lớn của những tái tạo và những truyền
thuyết). Tôi chỉ băn khoăn về chuyện công chúng xài những ký hiệu ấy sao
mà nhiều thế. Tôi thấy họ an tâm vì sự đồng nhất đầy ấn tượng giữa diện
mạo và thiên chức; chẳng hoài nghi gì thiên chức bởi họ đã thấy diện mạo;
họ chỉ nhìn nhận hành tung của chức tông đồ qua những thứ vặt vãnh, và
quen với thái độ hết sức tin tưởng tuy trước mắt chỉ là những thứ bày biện
của tính chất thánh; và tôi lo lắng về một xã hội tiêu xài ngấu nghiến đến
