Quảng cáo về chiều sâu
TÔI đã chỉ ra rằng ngày nay quảng cáo các bột giặt chủ yếu ve vãn ý
niệm về chiều sâu: chất bẩn không bị gột rửa ở bề mặt nữa, nó bị tống khứ
ra khỏi những hang ổ kín đáo nhất của nó. Mọi quảng cáo các mỹ phẩm
cũng đều dựa trên cơ sở trình bầy tác dụng tuyệt vời từ chỗ sâu xa. Những
dòng vắn tắt mang tính khoa học, nhằm quảng cáo giới thiệu sản phẩm, chỉ
rõ sản phẩm tẩy sạch từ chiều sâu, loại bỏ từ chiều sâu, nuôi dưỡng từ chiều
sâu, tóm lại, dù thế nào đi nữa thì nó cũng ngấm vào. Nói một cách nghịch
lý, chính vì trước hết da là lớp bề mặt, nhưng là lớp bề mặt đang sống, vậy
là sẽ chết, có thể khô đi và già đi, nên chẳng khó khăn gì mà không nghĩ
rằng nó lệ thuộc vào những gốc rễ sâu xa, vào chỗ mà một số sản phẩm gọi
là lớp nền có khả năng tái tạo. Vả chăng y học cũng cho biết sắc đẹp có
chiều sâu (lớp da trong và lớp biểu bì) và thuyết phục phụ nữ tin rằng họ là
sản phẩm của một quy trình tạo sinh, sắc đẹp lộng lẫy bên ngoài phụ thuộc
vào việc nuôi dưỡng các gốc rễ.
Ý niệm về chiều sâu là phổ biến, chẳng có quảng cáo nào là không đề
cập tới. Về các chất để thẩm thấu và để chuyển hoán ở tận đáy chiều sâu ấy,
thì hoàn toàn mơ hồ; người ta chỉ nêu lên rằng vấn đề là ở những nguyên lý
(bồi bổ, kích thích, nuôi dưỡng) hoặc những tố chất (trợ sinh, hồi phục, tái
tạo), cả một hệ từ ngữ như trong kịch Molière, hơi pha chút rối rắm sắc thái
khoa học vạn năng chủ nghĩa (tác nhân diệt khuẩn R51). Không, tấn kịch
thật sự của cái trò phân tâm học quảng cáo nho nhỏ ấy là sự xung đột của
hai chất thù địch tranh giành nhau một cách tinh tế việc chuyển dẫn các “tố
chất” và các “nguyên lý” xuống vùng sâu. Hai chất ấy là nước và mỡ.
Cả hai chất đều mập mờ về mặt tinh thần: nước là có lợi, bởi thiên hạ
ai cũng biết da người già thì khô còn da người trẻ thì tươi tắn, tinh khiết
(với làn da ẩm tươi tắn, một sản phẩm nọ quảng cáo thế). Cái rắn chắc, vẻ
nhẵn nhụi, mọi giá trị xác thực của da thịt bỗng cảm thấy là nhờ có nước
mà căng ra, phồng lên như quần áo giặt, da thịt có được trạng thái tinh
khiết, sạch sẽ, tươi tắn lý tưởng tất cả là do chìa khoá nước. Vì vậy, về
