Tôi nhìn Tulia. "Nếu những người này ra toà án binh thì ông cho là án của
họ thế nào?"
"Tôi không thể đoán được quyết định của người khác".
"Nếu ngồi ghế thẩm phán thì ông có thấy họ có tội không?"
Tulia ngập ngừng một lát. "Không".
"Mặc dù thực tế là họ đã lãnh đạo quân đội chống lại chính phủ của chính
họ?"
"Vâng" Tulia đáp không hề ngập ngừng. "Ngài thấy đấy, tôi biết sự thật về
quyết định ấy".
"Sự thật?"
Tulia gật đầu.
"Tôi muốn nghe".
Lần đầu tiên tôi để ý thấy sự căng thẳng mà Tulia đang trải qua. Những giọt
mồ hôi làm ẩm trán ông. Chợt tôi nhận ra dũng khí của ông đã đưa ông đi
xa tới mức này, với tôi. Chỉ một từ thôi là ông sẽ đứng cạnh những người
khác trên trường bắn.
"Ngồi xuống, đại tá" tôi nhã nhặn. "Ông đang bên bạn bè".
Tulia rơi người xuống ghế, thật biết ơn. Để ông có đủ thời gian trấn tĩnh, tôi
lấy một điếu xì gà nhỏ trong hộp ra mời. Ông lắc đầu và tôi châm hút. Rồi
tôi ngả người, chờ đợi.
"Có bảy trung đoàn ngoài mặt trận khi cuộc chiến đấu bắt đầu. Bảy trung
đoàn, bảy đại tá kể cả Mosquera là người đã chết". Tulia vươn người về
phía trước. "Trên nhiều bình diện, cuộc tấn công của quân phiến loạn hầu
như y hệt cuộc vận động chiến kinh điển trong chiến tranh hiện đại. Giống
như cuộc tấn công chớp nhoáng của người Đức vào Ba Lan và của người
Nhật vào Trân Châu Cảng. Nó hoàn toàn bất ngờ.
"Sáng thứ bảy, các cuộc tấn công bắt đầu ở miền Bắc. Thoạt tiên, người ta
chẳng nói gì mấy về nó, vì cho rằng đó lại chỉ là một cuộc càn quét của bọn
cướp. Khi chúng tôi nhận ra rằng nó hơn thế nhiều, thì chiến sự bắt đầu ở
miền Nam. Tin tức bay đến khi cả bảy chúng tôi đang cùng nhau ăn tối ở
