NHỮNG LINH HỒN CHẾT - Trang 405

có một phần; và thế là bây giờ tôi lại cạn túi. Ông Afanaxi Vaxiliêvits ạ,
ông có biết không? Vụ tờ chúc thư này khả nghi lắm lắm! Để tôi kể cho
ông nghe, ông sẽ lấy làm lạ về những việc đang xảy ra. Cái lão Tsitsikôp
ấy…
- Khoan đã, ông Xêmiôn Xemiônôvits ạ; trước khi nói đến cái lão Tsitsikôp
ấy, ta hãy bàn chuyện ông đã. Ông thử nói cho tôi nghe, theo ước lượng của
ông, thì ông cần có bao nhiêu tiền để hoàn toàn thoát khỏi cơn túng quẫn?
- Tình cảnh tôi khó khăn lắm, Khlôbuiep nói. Muốn thoát khỏi cơn túng
quẫn, trả hết nợ và có đủ phương tiện để sống một cuộc đời hết sức thanh
đạm tôi cần ít nhất là mười vạn rúp, nếu không được nhiều hơn.
- Thế giả sử ông có được số tiền ấy, ông sẽ tổ chức đời sống ra sao?
- Được thế thì tôi sẽ thuê một căn nhà nhỏ và sẽ lo việc giáo dục con cái.
Không cần nghĩ đến bản thân tôi làm gì: đời tôi thế là hết, tôi không còn
được tích sự gì nữa.
- Nếu thế thì ông sẽ ngồi không. Nhưng ông cũng biết thừa là trong cảnh
nhàn cư, người ta có thể bị những sự cám dỗ mà một người bận rộn không
đời nào biết đến.
- Ông bảo tôi biết làm thế nào được, tôi là người bỏ đi; khắp người tôi tê
liệt, lưng đau như dần.
- Nhưng làm sao có thể sống mà không làm việc được? Làm sao có thể vẫn
ở trên đời này mà không có chức vụ, không có một chỗ đứng? Ông cứ thử
nhìn tất cả các tạo vật của Chúa mà xem: mỗi vật đều có một công dụng,
mỗi vật đều được dành cho một mục đích nào đấy. Đến như hòn đá cũng có
công dụng của nó; thế mà con người, tạo vật khôn ngoan nhất, lại không
chịu làm một cái gì có ích ư? Như thế có công bằng không?
- Nhưng tôi có hoàn toàn ngồi không đâu. Tôi sẽ chăm lo việc giáo dục con
cái kia mà!
- Không được, ông Xêmiôn Xemiônôvits ạ; không được đâu, không có gì
khó khăn hơn việc đó nữa. Làm sao một người không giáo dục nổi bản thân
lại có thể giáo dục được con cái? Cách giáo dục duy nhất là làm gương.
Nhưng cuộc đời của ông liệu có đáng đem ra làm gương cho chúng noi
không? Cùng lắm cũng chỉ dạy được cho chúng ăn không ngồi rồi và đánh