- Tôi còn biết một vụ nữa, tuy những kẻ đương sự đinh ninh rằng không ai
biết đến cả. Vụ này sẽ không tiến hành thẩm vấn theo thủ tục thông thường,
vì chính tôi sẽ đứng ra làm nguyên cáo và sẽ trình bày những bằng chứng
cần thiết.
Trong đám viên chức có người giật mình, những kẻ nhát gan nhất đâm ra
luống cuống.
- Lẽ dĩ nhiên những kẻ tội nặng nhất sẽ bị lột phẩm hàm, tịch thu tài sản;
những kẻ khác thì cách chức. Tất nhiên sẽ có những kẻ vô tội bị liên lụy.
Nhưng làm thế nào được? Vụ này quá nhơ nhuốc và đòi hỏi công lý xét xử.
Tuy tôi biết rằng như thế cũng chẳng răn được những kẻ khác, - vì những
kẻ sẽ thay bọn họ, cũng như những kẻ xưa nay vẫn lương thiện, rồi sẽ thành
bất lương, sẽ lừa đảo và sẽ bị mua chuộc; tuy vẫn được người trên tin cậy -
nhưng dù sao tôi cũng phải hành động nghiêm khắc,vì công lý đòi phải xét
xử. Tôi biết người ta sẽ trách tôi là tàn nhẫn; nhưng mọi người đều chỉ nên
coi tôi là công cụ vô tri vô giác của công lý, là chiếc rìu phải bổ xuống một
cái đầu.
Công tước rất điềm tĩnh. Gương mặt ngài không lộ vẻ gì tức giận hay bất
bình.
- Bây giờ, chính người đang nắm trong tay vận mệnh của nhiều người trong
số các ông, người mà chưa có một lời van xin nào lay chuyển được; chính
người ấy đang van xin tất cả các ông nói lên. Mọi việc sẽ được quên đi, sẽ
được xóa bỏ; tôi sẽ đứng ra bênh vực các ông, nếu các ông đáp lại lời cầu
xin của tôi. Lời cầu xin đó như sau… Tôi biết rằng không có gì, dù là sợ
hãi, dù là hình phạt, có thể tiêu diệt được sự bất công trên trái đất: gốc rễ nó
đã quá sâu rồi. Các hành vi bất lương là ăn hối lộ đã thành ra một việc tất
yếu và một nhu cầu, ngay cả đối với những người không phải sinh ra để
làm việc ấy. Tôi biết rằng đối với nhiều người, chống lại dòng nước là một
việc hầu như không thể làm được. Nhưng giờ đây, cũng như vào giờ phút
quyết liệt và thiêng liêng mà vấn đề đặt ra là phải cứu lấy tổ quốc, giờ phút
mà mỗi người dân đều chịu đựng và hy sinh tất cả; tôi phải kêu gọi, dù chỉ
là kêu gọi những kẻ hãy còn quả tim của một người Nga trong lồng ngực và
ít nhiều hiểu được mấy chữ tâm hồn cao thượng.