Trước đấy một giờ, ông già Murazôp vừa lên đường với Patapưts, đi một
chiếc xe nhỏ bằng nan miên liễu; và sau đấy một giờ, công tước cho báo
với tất cả các quan lại rằng ngài sắp đi Pêterbua, muốn gặp họ trước khi lên
đường.
Tụ tập trong gian phòng lớn, cả tập đoàn quan lại - từ tỉnh trưởng cho đến
tư vấn thực thụ {
Hàm quan văn bậc thứ chín tương đương với đại úy bên
quan võ
}, trưởng phòng, tư vấn, trợ tá; đủ các thứ Kixlôiêđôp,
Kraxnônôxôp, Xamôxvixtôp; từ kẻ ăn hối lộ cho chí người thanh liêm; kẻ
mà lương tâm đã ít nhiều hoen ố cũng như người không có gì phải tự chê
trách - đều đứng đợi quan tổng trấn, trong lòng không khỏi lo lắng. Công
tước bước ra, vẻ mặt kín như bưng, khóe mắt cũng rắn rỏi như dáng đi. Mọi
người cúi chào. Nhiều người rạp xuống gần sáp đất.
Khẽ nghiêng đầu đáp lễ, rồi công tước bắt đầu nói:
- Vì phải lên Pêterbua, tôi thấy cần gặp tất cả các ông và hơn nữa cần nói rõ
để mọi người biết một phần lý do chuyến đi này. Ở đây vừa xảy ra một việc
hết sức nhơ nhuốc. Tôi chắc trong các ông, nhiều người biết là việc gì. Việc
này lại lôi ra ánh sáng một số việc khác không kém phần ô nhục, liên can
đến những người mà trước đây tôi vẫn tưởng là lương thiện. Tôi lại còn biết
rằng người ta có ý định làm rối tung lên, để cho nhà chức trách không thể
tiến hành điều tra bằng những con đường hợp pháp. Tôi cũng biết thủ phạm
chính, và biết hắn nấp sau lưng ai… tuy hắn đã che giấu sự tham gia của
hắn một cách khá khéo léo. Sự thật là tôi không có ý định dùng thủ tục
thông thường; mà phải dùng đến cách xét xử nhanh chóng của tòa án binh,
như trong thời chiến; tôi hy vọng rằng Hoàng thượng sẽ cho tôi được quyền
làm như vậy, sau khi tôi đã trình bày để Ngài rõ hết vụ này. Khi mà tòa án
dân sự đã bất lực, khi mà các hồ sơ đã bị tiêu hủy cùng một lúc với tủ đựng,
khi mà người ta cố dùng một loạt ngụy chứng và tố giác dối trá gửi đến tới
tấp để làm mờ ám thêm một vụ vốn đã mờ ám; thì tôi cho rằng tòa án binh
là phương tiện duy nhất để chấm dứt tình trạng này. Tôi mong được biết ý
kiến mọi người về việc đó.
Công tước ngừng lại như để chờ một câu trả lời. Mọi người đều đứng yên,
mắt nhìn xuống đất. Nhiều người mặt tái mét.
