Năm tháng trôi qua. Cuộc sống của Destinat dường như theo một nghi
thức bất di bất dịch, nó diễn ra giữa tòa án V., nghĩa trang nơi mà hàng tuần
ông đến viếng mộ vợ và Lâu đài, nơi mà ông sống khép kín, như vô hình,
sống trong sự ẩn dật, trốn tránh người đời và điều này dần dà thêu dệt
quanh ông một chiếc áo huyền thoại khắc khổ.
Tuổi càng ngày càng cao nhưng bề ngoài ông vẫn như thế. Vẫn là một
người nghiêm nghị đến lạnh lùng, vẫn là sự yên lặng đậm đặc như một thế
kỷ đầy ắp sự kiện. Nếu muốn nghe giọng nói của ông, một giọng nói rất
nhẹ nhàng là đằng khác, chỉ cần đến tham dự một phiên tòa. Kiện tụng thì
xảy ra thường xuyên. Ở chỗ chúng tôi, tội phạm nhiều hơn các nơi khác. Có
thể là vì mùa đông kéo dài làm người ta buồn chán, vì mùa hè nóng đến
mức làm cho máu như nóng chảy trong tĩnh mạch mỗi người.
Những viên bồi thẩm không phải khi nào cũng hiểu ông Kiểm sát trưởng
nói gì: ông ta đã đọc sách quá nhiều còn họ thì không đọc nhiều lắm. Trong
số họ có đủ loại người nhưng hiếm khi có những người tai to mặt lớn: phần
lớn là những người hèn mọn. Những thợ thủ công hôi hám kề cạnh với
những ông nông dân mặt đỏ phừng phừng, những tiểu viên chức luôn bận
bịu công việc, những cha xứ mặc áo cà sa cũ rích đến từ một nhà thờ miền
quê sau khi đã dậy trước cả mặt trời, những người đánh xe hàng, những
công nhân phờ phạc. Tất cả mọi người đều ngồi trên một chiếc ghế dài, loại
ghế xịn. Nhẽ ra nhiều người đã có thể ngồi cạnh nhau trên chiếc ghế đối
diện nằm giữa hai nhân viên cảnh sát râu mép xồm xoàm, người thẳng đơ
như những hình ảnh Epinal. Tôi chắc chắn rằng trong lòng họ vẫn biết điều
đó, họ nhận ra điều đó mà không muốn thú nhận, và đó là điều biến họ
thành những người rất đỗi căm thù, rất đỗi quyết đoán đối với kẻ họ phải
phát xét, đối với kẻ mà nhẽ ra họ phải thế chỗ, với người anh em kém may
mắn hoặc ít dũng khí.
