chương có giá trị và nói rất hay về loại văn chương này. Bà đã được
nuôi dạy trong các xã hội thượng lưu; và, đến Savoie khi còn trẻ trung,
trong sự giao thiệp thú vị với giới quý tộc miền này, bà đã mất đi
giọng điệu kiểu cách xứ Vaud tại đó phụ nữ coi khiếu văn chương là
tinh thần của giới thượng lưu và chỉ biết nói năng bằng thơ ca châm
biếm.
Mặc dù chỉ thấy cung đình một cách thoáng qua, bà đã lướt
nhanh ánh mắt đủ để hiểu được nó. Bà vẫn giữ được bạn bè tại đó, và,
bất chấp những sự ghen tị ngấm ngầm, bất chấp những xì xào do cách
cư xử và do nợ nần của bà gây nên, bà đã không bao giờ mất khoản trợ
cấp. Bà có kinh nghiệm về xã hội thượng lưu, và có tinh thần suy tư
giúp lợi dụng được kinh nghiệm này. Đó là đề tài trò chuyện bà ưa
thích, và, vì những ý tưởng hảo huyền của tôi, đó chính là loại giáo
huấn mà tôi cần nhất, chúng tôi cùng đọc La Bruyère
: bà thích La
Bruyère hơn La Rochefoucauld
, cuốn sách buồn và gây não lòng,
nhất là ở tuổi thanh niên, khi ta không thích nhìn con người như nó
vốn thế. Khi bàn về đạo lý, đôi khi bà hơi lan man; nhưng, thỉnh
thoảng lại hôn lên miệng hay bàn tay bà, tôi kiên nhẫn, và những điều
dài dòng của bà không làm tôi chán.
Cuộc sống ấy quá dịu ngọt nên chẳng thể kéo dài. Tôi cảm nhận
như vậy, và nỗi lo lắng thấy nó chấm dứt là điều duy nhất khuấy rối
việc vui hưởng nó. Vừa nô đùa, Má vừa nghiên cứu tôi, quan sát tôi,
hỏi han tôi và xây dựng cho thời vận của tôi bao kế hoạch mà tôi thấy
không có cũng chẳng sao. May mắn thay, biết được các thiên hướng,
các sở thích, các tài mọn của tôi không phải là tất cả: cần tìm ra hoặc
làm nảy sinh những cơ hội để lợi dụng các điều trên, và việc này
không phải chuyện một sớm một chiều. Chính những thiên kiến của
người phụ nữ tội nghiệp ưu ái tài cán của tôi đã đẩy lùi thời điểm đem
tài cán ấy ra sử dụng, vì những thiên kiến này khiến bà khó tính hơn
