anh chỉ cho tôi một tập những bài soạn cho đàn clavecin và bảo: “Đây
là những bài do tôi soạn; chúng rất thú vị, rất du dương; chẳng ai biết
chúng và sẽ nhìn thấy chúng ngoài một mình tôi. Anh nên chọn lấy bài
nào đó để đưa vào phần ca vũ của anh.” vì đang có trong óc những đề
tài nhạc khúc và hòa âm nhiều hơn mức có thể sử dụng, nên tôi rất ít
quan tâm đến các bài của anh. Tuy nhiên anh hối thúc quá, thành thử
để chiều ý, tôi chọn một bản nhạc đồng quê mà tôi rút gọn và chuyển
thành tam ca để mở đầu điệu múa cho các cô bạn của Colette. Vài
tháng sau, và trong khi Thầy bói đang được trình diễn, một hôm đến
nhà Grimm, tôi thấy đông người quanh cây đàn clavecin, anh rời cây
đàn đứng phắt dậy khi tôi vào. Máy móc nhìn vào giá để bạn nhạc, tôi
thấy chính tập bài của nam tước D’Holbach, mở ra ở đúng bản nhạc
anh đã hối thúc tôi lấy, và đảm bảo là nó sẽ không bao giờ ra khỏi tay
anh. Ít lâu sau tôi lại thấy vẫn tập bài này mở ra trên cây đàn clavecin
của ông D’Épinay, vào một hôm tại nhà ông có chơi nhạc. Grimm
không bao giờ nói với tôi về điệu nhạc ấy, cũng không ai nói, còn bản
thân tôi chỉ nói đến nó ở đây vì ít lâu sau có tin đồn rằng tôi không
phải là tác giả của Thầy bói làng quê. Vì chẳng bao giờ là một nhạc
công giỏi, nên tôi tin rằng, nếu không có cuốn Từ điển âm nhạc của
tôi, có lẽ cuối cùng người ta sẽ bảo rằng tôi không biết nhạc
Trước khi diễn Thầy bói làng quê ít lâu, có những đoàn hề kịch Ý
đến Paris, và người ta để họ diễn trên sân khấu Nhà hát Nhạc kịch, mà
không dự liệu được tác động họ sẽ gây ra tại đó. Dù những hề kịch này
khả ố, và dàn nhạc, khi đó rất dốt nát, làm biến dạng vô cớ các vở
diễn, song những vở đó chẳng khỏi gây cho Nhà hát Nhạc kịch Pháp
một tổn hại chưa bao giờ bù đắp được. Việc so sánh hai loại nhạc,
được nghe cùng một ngày, trên cùng một sân khấu, khai thông tai
người Pháp. Không tai nào có thể chịu đựng sự lê thê của nhạc Pháp,
sau âm điệu linh hoạt và rõ ràng của nhạc Ý. Hề kịch vừa kết thúc, là
tất cả ra về. Họ buộc phải thay đổi trật tự, và đặt hề kịch vào phần
