hơn đôi chút về nơi kết thúc, vì túi tiền vơi cạn khiến cho việc tới nơi
thành một điều cần thiết.
Đến Chambéry tôi đâm tư lự, không phải về điều dại dột mình
vừa làm, không ai quyết định nhanh đến thế và dứt khoát đến thế đối
với quá khứ, nhưng tư lự về sự tiếp đón đang chờ mình ở nhà bà De
Warens; vì tôi coi nhà bà đích xác như nhà của cha mẹ mình. Tôi đã
viết thư cho bà về việc tôi vào nhà bá tước De Gouvon; bà biết tôi
được đối đãi như thế nào tại đó, và trong khi chúc mừng tôi, bà đã cho
tôi những bài học rất khôn ngoan về cách tôi phải đáp ứng ân đức của
mọi người đối với mình. Bà coi như thời vận của tôi đã được đảm bảo,
nếu tôi không hủy hoại nó do lỗi của mình. Bà sẽ nói sao khi thấy tôi
đến? Thậm chí tôi chẳng nghĩ đến chuyện bà có thể cấm cửa tôi:
nhưng tôi sợ nỗi buồn mình sắp gây ra cho bà; tôi sợ những lời bà chê
trách, đối với tôi khắc nghiệt hơn là sự bần cùng. Tôi quyết lặng lẽ
chịu đựng tất cả và làm tất cả để bà nguôi dịu. Tôi chỉ còn thấy riêng
mình bà trong thế giới: sống trong sự thất sủng của bà là một điều
không thể.
Điều khiến tôi băn khoăn nhất là anh bạn đồng hành, mà tôi
không muốn bà phải bận thêm, và tôi sợ mình không thể rũ bỏ được dễ
dàng. Tôi chuẩn bị sự chia tay này bằng cách sống khá lạnh nhạt với
anh ngày cuối cùng. Anh chàng kỳ cục hiểu tôi: anh ta điên rồ hơn là
ngu ngốc. Tôi tưởng anh sẽ chạnh lòng vì sự thay lòng đổi dạ của
mình; tôi lầm; anh bạn Bâcle của tôi chẳng chạnh lòng vì cái gì hết.
Chúng tôi vừa đến Annecy, mới đặt chân vào thành phố là anh bảo tôi:
“Cậu đến nhà rồi đó”, ôm hôn tôi, nói lời từ biệt, xoay người một cái
và biến mất. Tôi không bao giờ nghe nói đến anh nữa. Sự quen biết và
tình bạn của chúng tôi tồn tại chừng sáu tuần lễ cả thảy; nhưng những
hậu quả sẽ tồn tại lâu dài ngang với tôi.
Tim tôi đập đến thế nào khi tới gần ngôi nhà của bà De Warens!
Chân tôi run rẩy, mắt tôi như phủ một tấm màn, tôi chẳng nhìn thấy gì
hết, tôi chẳng nghe thấy gì hết, có lẽ tôi sẽ chẳng nhận ra ai hết; tôi
