nghe nói tôi sẽ ngủ trong nhà, tôi khó cầm được lòng, và tôi nhìn thấy
cái bọc nhỏ của mình được mang vào gian phòng dành cho mình, gần
giống như Saint-Preux nhìn thấy cỗ xe của anh được đưa vào nhà để
xe của bà De Wolmar
. Thêm vào đó tôi còn vui thích được biết ân
huệ này sẽ không hề nhất thời; và trong một lúc mọi người tưởng tôi
đang chú ý đến chuyện khác, tôi nghe thấy bà bảo: “Mọi người muốn
nói gì tùy ý; nhưng bởi Thượng Đế gửi lại cho ta cậu bé, ta quyết
không bỏ rơi cậu ấy.”
Thế là cuối cùng tôi cư trú tại nhà bà. Tuy sự cư trú này chưa ghi
dấu những ngày hạnh phúc của đời tôi, nhưng nó chuẩn bị cho điều ấy.
Mặc dù sự mẫn cảm chân thành, khiến chúng ta thực sự thụ hưởng bản
thân ta, là công trình của tạo hóa, và có lẽ là một sản phẩm của thể
chất, song nó cần những tình thế giúp nó phát triển. Không có những
nguyên nhân ngẫu nhiên ấy, một người sinh ra rất mẫn cảm sẽ chẳng
cảm nhận gì hết, và sẽ chết đi mà không hiểu biết bản thể mình. Cho
đến lúc đó tôi gần gần như vậy, và có lẽ tôi sẽ luôn như vậy, nếu tôi
không bao giờ quen biết bà De Warens, hoặc ngay nếu biết bà nhưng
không sống gần bà đủ lâu để nhiễm thói quen êm dịu của những tình
cảm mến thương mà bà khơi gợi trong tôi. Tôi dám nói rằng, người
nào chỉ cảm nhận có tình yêu thôi thì không cảm nhận được những gì
là dịu ngọt nhất trong đời. Tôi nếm trải một tình cảm khác, có lẽ
không dữ dội bằng, nhưng ngàn lần tuyệt diệu hơn, đôi khi gắn với
tình yêu, và nhiều khi tách khỏi tình yêu. Tình cảm ấy cũng không chỉ
là tình bạn; nó khoái trá hơn, trìu mến hơn: tôi không nghĩ là nó có thể
có hiệu lực với ai đó cùng giới tính; ít ra tôi từng là bạn nếu xưa nay
có người đàn ông nào từng là bạn, thế mà tôi không bao giờ trải
nghiệm tình cảm ấy bên một anh bạn nào của tôi. Điều này không rõ
ràng, nhưng về sau nó sẽ thành rõ ràng; tình cảm chỉ tự miêu tả được
rõ qua những tác động của chúng.
