bổ mà mình không hiểu gì hết, mà chính những người từng miệt mài
với nó khi còn trẻ đã buộc phải từ bỏ ở độ tuổi mà tôi muốn bắt đầu.
Khi đó môn học này lẽ ra là đúng chỗ. Cơ hội tốt đẹp, và có lúc
tôi định tận dụng, vẻ hài lòng mà tôi nhìn thấy trong mắt của Anet, khi
anh trở về mang theo những loài cây cỏ mới, khiến tôi hai ba lần sắp
sửa đi sưu tập cây cỏ cùng anh. Tôi gần như tin chắc rằng nếu tôi chỉ
đi một lần thôi, thì điều đó sẽ chinh phục tôi, và có lẽ giờ đây tôi là
một nhà thực vật học lớn; vì tôi không thấy môn học nào trên đời hợp
với sở thích tự nhiên của tôi hơn là nghiên cứu cây cỏ, và cuộc sống
mười năm ở miền quê hiện nay chỉ là một sự sưu tập cây cỏ liên miên,
quả thực là không mục đích và không tiến bộ; nhưng thời đó vì không
có một khái niệm gì về thực vật học, tôi đã có một kiểu khinh miệt
thậm chí chán lợm nó; tôi chỉ coi đó là một môn học của người bào
chế thuốc. Bản thân Má, vốn yêu thích môn học này, cũng không sử
dụng nó vào điều gì khác; bà chỉ sưu tầm những cây cỏ thông dụng, để
dùng cho các dược phẩm của mình. Như vậy thực vật học, hóa học và
giải phẫu học, lẫn lộn trong óc tôi dưới cái tên y thuật, chỉ cung cấp
cho tôi suốt ngày những lời châm chọc lý thú, và thỉnh thoảng khiến
tôi bị bạt tai. Vả chăng, một sở thích khác biệt và quá trái ngược với
sở thích kia tăng tiến dần từng cấp độ, và chẳng bao lâu thu hút mọi sở
thích khác. Tôi đang nói đến âm nhạc. Chắc chắn tôi được sinh ra cho
nghệ thuật này, vì tôi đã bắt đầu yêu thích nó ngay từ thời thơ ấu, và
đó là nghệ thuật duy nhất mà tôi đã bền bỉ yêu mến ở mọi thời kỳ.
Điều lạ lùng là một nghệ thuật mà tôi sinh ra cho nó thế mà lại khiến
tôi vất vả biết bao nhiêu để học, và thành công rất chậm, thành thử sau
khi đã thực hành suốt đời, chưa bao giờ tôi có thể hát đúng được ngay
theo nhạc phổ mà không chuẩn bị. Điều đặc biệt khiến cho khi đó môn
học này thành thú vị đối với tôi là tôi có thể thực hiện nó cùng Má. Vả
chăng vốn có những sở thích rất khác biệt, với chúng tôi âm nhạc là
một điểm kết nối mà tôi ưa sử dụng. Má không từ chối việc này: khi
ấy tôi đã tiến bộ gần bằng Má; qua hai ba lần là chúng tôi đọc được
