nơi ẩn náu, tại đó tôi có Má như tôi muốn, chẳng sợ những kẻ quấy
rầy theo chúng tôi đến đấy.
Trong khi tôi sống ở trạng thái an tĩnh êm đềm nhất, san sẻ giữa
công việc, vui chơi và học tập, thì châu Âu không thật yên bình như
tôi. Nước Pháp và Hoàng đế vừa tuyên chiến với nhau
; nhà vua
Sardaigne tham gia cuộc phân tranh, và quân đội Pháp nhanh chóng
kéo đến Piémont để vào Milanais. Một đoàn quân đi qua Chambéry,
trong đó có đội quân Champagne, mà công tước De la Trimouille là
đại tá, tôi được giới thiệu với ông, ông hứa hẹn với tôi rất nhiều điều,
và chắc chắn chẳng bao giờ nhớ đến tôi. Mảnh vườn nhỏ của chúng tôi
ở đúng đầu ngoại ô nơi các đoàn quân kéo vào, thành thử tôi tha hồ
thích thú đến xem họ đi qua, và tôi say mê với thắng lợi của cuộc
chiến này như thể nó có quan hệ đến mình rất nhiều. Cho đến bấy giờ
tôi còn chưa nghĩ đến các đại sự chung, và tôi bắt đầu đọc nhật báo lần
đầu tiên, nhưng hết sức thiên vị nước Pháp, thành thử tim tôi đập
mạnh vì vui mừng trước những thắng lợi nhỏ nhất của Pháp, và những
rủi ro thất bại của nước này khiến tôi buồn khổ như thể chúng rơi vào
mình. Nếu sự điên rồ ấy chỉ là nhất thời, tôi sẽ chẳng buồn nói đến;
nhưng nó đã bắt rễ sâu xa trong lòng tôi chẳng vì một lý do nào, thành
thử sau này khi tôi làm kẻ chống áp chế và người Cộng hòa kiêu hãnh,
ở Paris, tôi cảm thấy ngoài ý muốn của mình một niềm thiên ái thầm
kín với chính cái quốc gia mà mình thấy là nô lệ, và với cái chính thể
mà mình ra vẻ phản đối. Điều thú vị ở đó là do xấu hổ vì một khuynh
hướng hết sức trái ngược với các phương châm của mình, tôi không
dám thú nhận với một ai, và tôi chế nhạo người Pháp vì những thất bại
của họ, trong khi tôi đau lòng hơn họ. Chắc chắn tôi là kẻ duy nhất,
sống trong một quốc gia đối xử tốt với mình, và mình vô cùng yêu
quý, lại vờ ra vẻ miệt thị quốc gia đó ngay tại chỗ. Cuối cùng, khuynh
hướng này hết sức vô tư bất vụ lợi về phía tôi, hết sức mạnh mẽ, bền
bỉ, không sao thắng nổi, đến mức từ khi ra khỏi nước Pháp
