Tôi lập tức để lại bức thư trên lò sưởi. Tôi cởi quần áo, bình thản đi
nằm, ngủ ngon hơn bình thường, và hôm sau dậy khá muộn, chẳng
nghĩ đến bức thư nữa. Trong khi mặc quần áo, tôi nhìn thấy nó; tôi mở
ra không vội vã; tôi thấy một tờ hối phiếu. Tôi được nhiều niềm vui
cùng một lúc, nhưng tôi có thể thề rằng niềm vui mãnh liệt nhất là
niềm vui đã biết tự chiến thắng. Tôi có thể dẫn ra hai chục hành vi
tương tự trong đời mình, nhưng tôi quá vội nên không thể kể hết. Tôi
gửi một phần nhỏ của số tiền này cho Má tội nghiệp, và rơi nước mắt
tiếc nuối thời gian hạnh phúc mà lẽ ra mình có thể đặt toàn bộ dưới
chân bà. Mọi thư từ của bà đều cho thấy tình cảnh quẫn bách. Bà gửi
cho tôi rất nhiều phương thuốc và bí quyết mà bà bảo rằng nhờ đó tôi
sẽ làm nên cơ nghiệp của tôi và của bà. Cảm nhận về nỗi bần cùng đã
khiến lòng bà thắt lại và đã thu hẹp trí tuệ bà. Số tiền ít ỏi tôi gửi là
miếng mồi cho bọn lừa đảo ám ảnh bà xâu xé. Bà chẳng được lợi chút
gì hết. Điều này khiến tôi chán ghét việc chia sẻ với bọn khốn nạn đó
những gì cần thiết cho mình, nhất là sau khi cố gắng vô hiệu để giằng
bà ra khỏi chúng, như sẽ kể sau này.
Thời gian trôi đi và tiền trôi cùng thời gian, chúng tôi có hai
người, thậm chí bốn, hoặc, để nói cho đúng hơn, có bảy hay tám
người. Bởi vì, mặc dù Thérèse vô tư bất vụ lợi ít ai sánh kịp, song mẹ
cô không giống cô. Vừa thay mình khá khẩm lên một chút nhờ có tôi
chăm lo, bà ta bèn kéo cả gia đình đến để chung phần lợi ích. Các chị
em, các con trai, con gái, cháu gái, đến tất tật, trừ cô con gái cả, lấy
người quản lý các xe ngựa ở Angers. Hết thảy những gì tôi làm cho
Thérèse đều bị mẹ cô gian lận cho những kẻ đói khát kia. Bởi tôi
không kết với một người tham lam, và bởi tôi không bị một đam mê
mù quáng chi phối, nên tôi không làm những chuyện điên rồ. Hài lòng
với việc chu cấp cho Thérèse sống một cách thích đáng, nhưng không
xa hoa, khỏi phải lo các nhu cầu cấp bách, tôi đồng ý để cô dành cho
mẹ toàn bộ những gì cô làm lụng mà kiếm được, và tôi không giới hạn
ở đó. Nhưng, do một định mệnh đeo đẳng tôi, trong khi Má bị những
