cả những gì tôi yêu cầu các bạn”. Nếu như trong hai điều ấy họ đã
chấp thuận cho tôi một điều, thì ít ra đó cũng không phải là điều sau.
Tôi có một nơi ở tách biệt, trong một cảnh quạnh hiu thú vị; là
chủ trong nhà mình, tôi có thể sống tại đó theo kiểu của mình mà
không ai kiểm soát. Nhưng nơi ở này áp đặt cho tôi những nghĩa vụ
tuy êm ái, song lại tuyệt đối cần thiết. Toàn bộ sự tự do của tôi chỉ là
bấp bênh nhất thời; tôi phải lệ thuộc vì ý muốn của mình, còn lệ thuộc
hơn là vì mệnh lệnh. Tôi không có được một ngày mà khi thức dậy, có
thể tự nhủ: Mình sẽ sử dụng ngày hôm nay như mình thích. Hơn nữa,
ngoài sự phụ thuộc vào những sắp xếp của bà D’Épinay, tôi còn một
sự phụ thuộc khác rầy rà hơn nhiều, phụ thuộc vào công chúng và
những kẻ đến đột xuất. Khoảng cách giữa nơi tôi ở với Paris không
ngăn được tình trạng hằng ngày có cả đám người vô công rồi nghề,
chẳng biết làm gì với thời gian của họ, nên đến phung phí thời gian
của tôi không chút áy náy. Giữa lúc tôi ít ngờ đến nhất, thì tôi bị quấy
nhiễu không thương xót, và hiếm khi tôi có một kế hoạch rất hay cho
cả ngày mà không thấy kế hoạch bị lật đổ vì một kẻ mới đến nào đó.
Tóm lại: giữa những điều tốt lành mà mình từng khát khao nhiều
nhất, chẳng hề tìm thấy ở đó lạc thú thuần khiết, trong từng đợt hưng
phấn tôi quay về những ngày thanh thản của tuổi xuân, và đôi khi tôi
thở dài mà kêu lên: “Ôi! Đây vẫn không phải là Charmettes!”
Hồi ức về những thời gian khác nhau của đời mình khiến tôi
ngẫm nghĩ về điểm mình đã đi tới, và tôi thấy mình ở tuổi xế chiều rồi,
bị bệnh tật đau đớn quấy nhiễu, và nghĩ rằng đã gần kết thúc sự
nghiệp, hầu như chưa nếm trải ở trạng thái viên mãn một lạc thú nào
mà con tim mình khao khát, chưa phát huy những tình cảm mãnh liệt
mà mình cảm thấy lưu trữ trong tim, chưa thưởng thức, chưa được ít ra
cũng chạm tới khoái cảm ngất ngây mà mình cảm thấy tiềm năng
trong tâm hồn, và do không có đối tượng, nên luôn bị nén ép ở đó,
chẳng thể phát tán bằng cách nào khác ngoài những tiếng thở dài.
