muốn phòng giữ cho họ. Chẳng những ông cho cắt xén hơn một trăm
trang ở cuốn xuất bản tại Paris, mà ông còn tiến hành một sự cắt xén
có thể gọi là thiếu trung thực trong cuốn được xuất bản đúng đắn mà
ông gửi cho bà De Pompadour. Ở chỗ nào đó trong tác phẩm, có nói
rằng vợ một người đốt than đáng được kính trọng hơn nhân tình của
một ông hoàng. Câu này đến với tôi trong nhiệt hứng sáng tác, không
có sự gán ghép nào hết, tôi xin thề như vậy. Khi đọc lại tác phẩm, tôi
thấy rằng người ta sẽ gán ghép. Tuy nhiên, do phương châm rất dại dột
là không bỏ đi gì hết, vì những sự gán ghép mọi người có thể tiến
hành, khi mình có lương tâm làm chứng là trong lúc viết mình đã
không gán ghép, nên tôi không muốn bỏ đi câu ấy, và chỉ thay từ ông
hoàng vào từ đức vua tôi đã viết lúc đầu. Sự giảm nhẹ này có vẻ chưa
đủ đối với ông Malesherbes: ông cắt đi toàn bộ câu văn, trong một tờ
ông cho in riêng, và dán lại tử tế hết mức có thể trong bản của bà De
Pompadour. Bà biết trò lộn sòng này. Có những người tốt bụng đã bảo
bà. Về phần mình, chỉ rất lâu sau này tôi mới biết, khi bắt đầu cảm
thấy hậu quả.
Phải chăng đây cũng là căn nguyên đầu tiên của mối thù ghét che
đậy, nhưng không đội trời chung, của một quý phu nhân khác, ở vào
trường hợp tương tự
, mà tôi không hay biết gì hết, thậm chí chẳng
quen bà ta khi viết đoạn văn trên? Khi sách được xuất bản, tôi đã quen
biết bà, và tôi rất áy náy. Tôi nói điều này với hiệp sĩ De Lorenzi
, anh
chế nhạo tôi, và quả quyết với tôi rằng quý bà rất ít mếch lòng, thậm
chí bà chẳng để ý điều đó. Tôi tin anh một cách có lẽ hơi nhẹ dạ, và tôi
an tâm một cách rất không thích đáng.
Đầu mùa đông, ông De Malesherbes lại có một biểu lộ mới về
lòng tốt đối với tôi, khiến tôi rất cảm kích, mặc dù tôi thấy không thích
hợp để tận dụng. Có một vị trí trống ở Tạp chí các nhà Bác học.
Margency viết thư cho tôi đề nghị tôi giữ vị trí đó, như thể ý của chính
ông. Nhưng qua cách viết trong thư (Tập C, số 33), tôi dễ dàng hiểu
