Đề nghị này đến vào một thời điểm không thuận lợi để khiến tôi
nhận lời. Bởi từ ít lâu nay tôi có dự định rời bỏ hẳn văn chương, nhất
là nghề nghiệp tác gia. Tất cả những gì vừa xảy đến với tôi đã khiến
tôi hoàn toàn chán ngán các văn nhân, và tôi cảm thấy không thể theo
đuổi cùng một sự nghiệp, mà lại không có vài mối liên hệ với họ. Tôi
chẳng mấy kém chán ngán những người trong giới giao tế, và nói
chung chán ngán cuộc sống pha trộn mình vừa trải qua, một nửa cho
bản thân, còn một nửa cho những hội đoàn mà mình không hề phù
hợp. Hơn bao giờ hết, nhờ một kinh nghiệm bất biến, tôi cảm thấy mọi
sự liên kết không bình đẳng đều luôn luôn bất lợi cho bên yếu. Sống
với những người giàu có, và ở một địa vị khác với địa vị tôi đã chọn
cho mình, không tiếp đãi khách khứa như họ, tôi buộc phải bắt chước
họ nhiều thứ, và những chi phí lặt vặt, với họ chẳng là gì hết, với tôi
thì vừa tốn phí vừa khẩn thiết chẳng kém. Một người khác đến một
ngôi nhà tại miền quê ư, anh ta sẽ được tòng bộc của mình hầu hạ, ở
bàn ăn cũng như trong phòng riêng; anh ta sai người ấy đi kiếm mọi
thứ anh ta cần: chẳng có gì phải dính dáng trực tiếp với gia nhân trong
nhà, thậm chí chẳng nhìn thấy họ, anh ta chỉ cho họ tiền thưởng thêm
khi nào anh thích và như anh thích; nhưng tôi, một mình, không kẻ
hầu, tôi chịu sự định đoạt của gia nhân nhà chủ, nhất thiết phải khéo
dụ được họ chiếu cố, để khỏi phải khổ sở nhiều, và, do được đối xử
như người ngang hàng với chủ họ, mình cũng phải đối xử với gia nhân
như thế, thậm chí cho họ nhiều hơn người khác cho, vì quả thực tôi
cần họ hơn nhiều. Thôi thì cũng được nếu nhà ít đầy tớ; nhưng những
nhà tôi lui tới lại có rất nhiều đầy tớ, hết thảy đều rất xấc láo, rất láu
cá, rất linh lợi, tôi muốn nói là vì lợi ích của họ, và lũ đểu biết cách
làm thế nào cho tôi liên tiếp cần đến tất cả. Phụ nữ Paris, rất nhiều tài
trí, lại chẳng có một quan niệm đúng đắn nào về mục này, và do cứ
muốn tiết kiệm tiền cho tôi, họ làm tôi phá của. Nếu tôi dự tiệc khuya
hơi xa nhà mình, thay vì chịu để tôi cho gọi một cỗ xe thuê, thì bà chủ
nhà sai đóng ngựa vào xe để đưa tôi về; bà rất vui vì miễn được cho
tôi hai mươi bốn xu thuê xe; còn đồng écu tôi cho người hầu và người
