đến họ còn bị một kẻ thù đáng sợ nữa là muỗi. Trong tù người ta gọi là rệp
là chiến xa, rận là xe tăng và muỗi là tầu bay.
Vì vậy mà Cụ gầy như cái que củi. Tóc chóng bạc và rụng nhiều. Mắt
nhìn kém. Nhưng Cụ khổ nhất là mất thì giờ ngồi không. Trong khi Cụ Hồ
lê lết tấm thân mệt lử từ nhà giam này đến nhà giam khác, có lẽ những việc
lớn đang dồn dập trong nước và trên thế giới. Ai khuyên bảo đồng chí? Ai
giúp đỡ đẩy mạnh việc tổ chức? Có lẽ các nước Đồng minh đã đổ bộ lên
Đông Dương? Có lẽ Pháp Nhật đã cắn nhau? Có lẽ các đồng chí Đảng
Cộng sản Đông Dương và các hội viên Việt Minh đương đau đớn hỏi nhau
Cụ Hồ đã bị tai nạn gì?
Lòng Cụ Hồ rối như tơ vò, vì phải ngồi im vô ích trong khi công việc
đang đòi hỏi Cụ và thời gian đi qua không chờ người.
Cụ Hồ tiếp tục đi, bị trói và bị xích như thế trong hơn tám mươi ngày. Cụ
đã trải qua gần ba mươi nhà tù xã và huyện. Cuối cùng Cụ đến Quế Lâm.
Lại bị giam một tháng rưỡi. Một người bạn hỏi Cụ: “Đời tù ở Quế Lâm,
Cụ thấy như thế nào?”
Cụ Hồ cười nói: “Nhắc lại làm gì chuyện cũ”.
Từ Quế Lâm người ta giải Cụ đi Liễu Châu, giam vào nhà giam quân sự.
Ở đây Cụ được hưởng “Chế độ chính trị”. Có đủ cơm ăn, mười lăm phút
buổi sáng và mười lăm phút buổi chiều để đi vệ sinh, có người gác. Không
bị gông, không bị xích. Thỉnh thoảng Cụ có thể đọc một tờ báo hoặc một
quyển sách.
Một hôm Cục trưởng Cục chính trị đến cắt tóc ở trong phòng người gác.
Ông này hạ lệnh người gác cho phép Cụ đi dạo nửa giờ trong sân cỏ, cắt
tóc cho Cụ và cho Cụ tắm nước nóng.
Đức Phật tổ đại từ đại bi, tốt biết bao! Mấy hôm sau ghẻ lặn gần một
nửa.
Trong nhà tù này Cụ Hồ được biết ở Liễu Châu có tổ chức “Việt Nam
Cách mạng Đồng minh Hội”. Cụ được biết rằng mình bị cầm tù lâu hơn
nữa vì người ta nghi Cụ sang Trung Quốc để phá tổ chức đó.
