NHỮNG NGHỊCH LÝ CỦA THỜI GIAN - Trang 125

nhất định sẽ được xây dựng. Việc chi tiêu ngân sách vì thế sẽ rất thiết thực
và đúng thứ tự ưu tiên.

2. Tạo tiền đề để khắc phục tính hình thức trong hoạt động của hệ
thống Hội đồng Nhân dân (HĐND), cơ quan quyền lực nhà nước ở địa
phương

Trong mọi thứ quyền lực, “quyền lực của túi tiền (power of purse)” thường
to lớn và thực chất hơn cả. “Mạnh vì gạo, bạo vì tiền”. Không có “quyền
lực của túi tiền”, hệ thống HĐND khó lòng trở thành các cơ quan quyền lực
nhà nước ở địa phương thật sự. Việc Trung ương phân bổ ngân sách cho địa
phương (thực chất là áp đặt cho địa phương phải thu, chi như thế nào) đã
làm cho hoạt động của HĐND trong lĩnh vực ngân sách trở nên hình thức.
Bằng việc không phân bổ ngân sách cho các địa phương, Quốc hội sẽ không
“lấn sân” ngân sách của HĐND nữa. HĐND sẽ phải vươn lên để quyết định
việc phân bổ ngân sách địa phương một cách thực chất.

3. Tính chủ động, sáng tạo của các địa phương sẽ được phát huy

Cổ nhân thường nói: “Thời thế tạo ra anh hùng”. Khi mọi thứ đều do cấp
trên quyết định, kỹ năng thuyết phục, xử lý quan hệ, có lẽ, mới thật sự là
thứ có giá. Tính chủ động, sáng tạo dễ trở thành những phẩm chất lỗi mùa.
Đơn giản là cơ chế tập trung, bao cấp về tài chính không để lại khoảng
trống đáng kể nào cho việc phát huy các phẩm chất nói trên. Sự phân quyền
về ngân sách mà Ủy ban dự thảo sửa đổi một số điều của Hiến pháp đưa ra
thực sự sẽ tạo ra “thời thế” mới cho chính quyền địa phương. Tính chủ
động, sáng tạo sẽ được phát huy như một hệ quả tất yếu của quyền tự quyết.

4. Tham nhũng và tiêu cực sẽ được hạn chế

Cơ chế xin-cho trong quá trình phân bổ ngân sách hiện nay là miếng đất
màu mỡ làm phát sinh tiêu cực và tham nhũng. Để được phân bổ ngân sách,