NHỮNG NGHỊCH LÝ CỦA THỜI GIAN - Trang 151

• Cơ hội: Không có cơ hội để vi phạm thì không thể vi phạm. Và có cơ hội
để gây khó dễ, một số quan chức sẽ tận dụng để nhũng nhiễu. Để điều chỉnh
hành vi của con người, chúng ta có thể tạo điều kiện cho các hành vi liên
quan có thể xảy ra hoặc làm ngược lại để hạn chế chúng.

• Năng lực: Không có năng lực thì công việc không thể được giải quyết.
Nếu năng lực của cán bộ làm địa chính hạn chế thì việc xét cấp sổ đỏ không
thể giải quyết nhanh chóng. Nếu nông dân không có năng lực phân tích thị
trường, thì luôn luôn tồn tại rủi ro về việc các nông sản không bán được.
Nâng cao năng lực sẽ làm cho hành vi mà các nhà lập pháp mong đợi có thể
xảy ra.

• Thông tin: Không biết các quy định của pháp luật thì khó
có thể tuân thủ chúng. Biết rẽ sang trái sẽ sập hố ga, thì sẽ không ai rẽ sang
đó cả. Thông tin là cách điều chỉnh hành vi hữu hiệu và nhân bản. Nó ít xúc
phạm con người.

• Lợi ích: Đánh vào lợi ích thì điều chỉnh được hành vi. (Có lẽ, đây là cách
được chúng ta áp dụng nhiều nhất hiện nay. Tuy nhiên, phạt nặng nhiều khi
chưa chắc đã giải quyết được vấn đề, đặc biệt là trong điều kiện năng lực
của các cơ quan bảo vệ và thực thi pháp luật hạn chế. Phạt nặng trong điều
kiện như vậy chỉ khuyến khích việc che dấu vi phạm và làm cho vấn đề
trầm trọng thêm).

• Quy trình: Thiếu một quy trình chuẩn, các quyết định có thể được đưa ra
theo ý muốn chủ quan của các quan chức. Hậu quả là tham nhũng, tiêu cực
sẽ xảy ra. Áp đặt một quy trình là tạo hành lang dẫn dắt hành vi của con
người.

• Niềm tin: Lòng tin có thể dẫn dắt hành động của con người. Ví dụ: lòng
tin về việc đất đai là của toàn dân nên việc gì có lợi cho đất nước thì cứ thế