Phân tích chính sách - công
đoạn quan trọng của quy trình lập
pháp
Quy trình lập pháp được coi như là công nghệ làm luật. Công nghệ cao thì
sản phẩm có chất lượng cao, công nghệ lạc hậu thì sản phẩm kém chất
lượng. Chính vì vậy, đổi mới và hoàn thiện quy trình lập pháp đang là vấn
đề được các đồng chí lãnh đạo Quốc hội hết sức quan tâm.
Hiện nay, các vấn đề cơ bản của quy trình lập pháp ở nước ta được điều
chỉnh bởi Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Văn bản này không
đề cập đến vấn đề phân tích chính sách. Tuy nhiên, công việc này vẫn được
tiến hành trong quá trình soạn thảo, thẩm tra, thảo luận và thông qua các
văn bản quy phạm pháp luật. Do việc phân tích chính sách không được thiết
kế thành một giai đoạn độc lập, nên cách làm hiện nay đang dẫn đến một số
hậu quả dễ nhận thấy như sau:
Một là, văn bản phải soạn thảo đi, soạn thảo lại rất nhiều lần. Trên thực tế,
các văn bản đều phải soạn thảo tới hàng chục lần. Thậm chí, có văn bản
phải soạn thảo tới 30-40 lần. Sỡ dĩ có tình trạng này là vì soạn thảo một văn
bản pháp luật khi chưa rõ chính sách cũng giống như tìm đường mò mẫm
trong đêm. Do nhiều vấn đề về chính sách chỉ được làm sáng tỏ dần trong
quá trình soạn thảo và tranh luận, diễn ra một thực tế là hôm trước dự thảo
xong văn bản thì hôm sau đã lại phải sửa đổi. Đây có lẽ là cách làm rất hao
tổn công sức và kém hiệu quả.
Hai là, xảy ra tình trạng chính sách không được làm rõ trong văn bản pháp
luật, nên việc triển khai văn bản đó vào cuộc sống không đạt kết quả mong
