Hoàng, và từ khởi nghĩa chống đối, hóa ra bạo khởi bênh vua. Rõ là một kiệt
tác tối tăm của ngu dân. Chú buôn muối lậu thoát khỏi giá treo cổ của nhà
vua và với đoạn dây còn lủng lẳng ở cổ, anh ta trương huy hiệu trắng ra.
Tiếng thét: Bỏ ngay thuế muối, lại đẻ ra tiếng hô: Hoàng thượng vạn tuế!
Bọn giết người đêm Saint Barthélemy, bọn cắt cổ Tháng Chín, lũ sát nhân ở
Avignon, những tên ám sát đô đốc Coligny, phu nhân De Lamballe, tướng
Brune, bọn lâu la, chuyên viên đầu độc, kiêu binh, đồ đảng của Jéhu, kỵ sĩ
tội ác, đó là bạo khởi. Vụ Vendée
là một cuộc bạo khởi Thiên Chúa Giáo
lớn.
Tiếng chuyển động của nhân quyền có thể nhận ra được và không phải
bao giờ nó cũng xuất phát từ những rung chuyển của đám đông xáo trộn. Có
những cuồng nộ, có những tiếng chuông rè; không phải mọi chuông, kẻng
đều đóng cái tiếng của đồng đen. Sự điên đảo của dục vọng và ngu dốt khác
cái chuyển động của tiến hóa. Các anh đứng lên, được, nhưng để mà lớn
mạnh. Các anh hãy chỉ cho tôi biết các anh đi về phía nào. Khởi nghĩa chỉ có
ở phía trước. Đứng lên về phía nào khác cũng là sai. Bước mạnh về phía sau
là bạo khởi, lùi là hành hung nhân loại. Khởi nghĩa là cơn điên của chân lý,
những viên đá lát đường mà khởi nghĩa xáo động tóe lên hàng tia lửa chính
nghĩa. Chính những viên đá ấy chỉ để lại bùn nhơ cho bạo khởi. Danton
chống Louis XVI là khởi nghĩa, Hébert chống Danton là bạo khởi.
Do đó, trong những trường hợp nhất định, như Lafayette nói, khởi nghĩa
có thể có bổn phận thiêng liêng nhất, thì bạo động có thể là tội phạm tai hại
nhất. Cũng có chỗ khác nhau về độ nhiệt: Khởi nghĩa thường thường là núi
lửa, bạo khởi thường là lửa rơm. Một đôi khi, chúng tôi đã nói - chính bộ
phận cầm quyền nổi loạn. Polignac là một người bạo khởi. Camille
Desmoulins là một nhà cầm quyền.
Cũng có khi khởi nghĩa là phục sinh.
Giải pháp toàn diện kiểu phổ thông đầu phiếu là một sự kiện hiện đại, cả
quá trình lịch sử về trước, bốn nghìn năm, đầy rẫy những vi phạm nhân
quyền và những đau thương của quần chúng, cho nên mỗi thời đại lịch sử
đều mang đến cái hình thức phản kháng mà nó có thể tìm được. Dưới triều
đại của Hoàng Đế César, không có khởi nghĩa, nhưng có Juvénal.
"phẫn nộ thành thơ"
