chồng bị bắt thì con vợ sợ quá mà chết! Tên khốn kiếp ấy khỏe như vâm, đã
tìm cách trốn thoát nhà giam nhưng chỉ ba, bốn hôm sau, cảnh sát lại bắt
được hắn, ở ngay Paris, giữa lúc nó sắp sửa đáp một chiếc xe nhỏ chạy con
đường từ thủ đô đến làng Montfermeil (tỉnh Seine et Oise). Người ta đồn
rằng hắn lợi dụng ba, bốn ngày được tự do ấy để rút một số tiền to gửi ở một
nhà ngân hàng lớn tại thủ đô. Số tiền ấy ước có đến sáu, bảy mươi vạn
francs. Theo bản cáo trạng thì hắn đã chôn số tiền ấy ở một nơi chỉ mình hắn
biết, vì thế, chưa lọt vào tay cảnh sát. Dù sao, tên Jean Valjean cũng vừa bị
truy tố trước Tòa Đại Hình hạt Var; hắn bị khép vào tội cướp đường có vũ
khí, xảy ra khoảng tám năm về trước; nạn nhân là một đứa trẻ lương thiện
trong đám thiếu niên đã được “lão trượng Ferney”
diễn tả trong bài thơ
bất hủ:
«Các em từ đất Savoyard
Hàng năm trở lại, đi qua vùng này
Các em đưa nhẹ bàn tay
Chùi lau ống khói bám đầy muội đen.»
Tên tướng cướp ấy đành cam không chối cãi. Viện Công Tố đã khôn
khéo và hùng hồn chứng tỏ rằng Jean Valjean ăn cướp có tùng đảng và hắn
có chân trong một ổ trộm cướp ở Miền Nam. Do đó, tòa tuyên bố Jean
Valjean là tội phạm và khép án tử hình. Tên tội phạm ấy không xin chống án
lên tòa phá án. Hoàng Thượng đã lấy lượng khoan hồng như trời bể mà ban
đặc ân cho được đổi thành án khổ sai chung thân. Lập tức Jean Valjean bị
giải ra nhà lao Toulon”.
Người ta không quên rằng khi ở Montreuil Sur Mer, Jean Valjean đã tỏ ra
mộ đạo. Cho nên một vài tờ báo, trong đó có tờ Lập Hiến trình bày việc
chuyển giảm tội hình này như một thắng lợi của phái Công Giáo.
Vào nhà lao, Jean Valjean đổi số hiệu. Bây giờ tên hắn là 9430. Cũng nên
nói ngay điều này để khỏi phải trở lại: Mất ông Madeleine, thị trấn Montreuil
Sur Mer cũng mất cảnh phồn vinh. Tất cả những điều ông ta dự đoán trong
đêm thao thức và lên cơn sốt đã xảy đến. Mất ông, thị trấn đã mất cái linh
hồn. Ông sụp đổ thì ở thị trấn cũng xảy ra việc chia của ích kỷ, việc xâu xé
thầm lặng những phồn vinh sau khi các cuộc đời lớn sụp đổ. Đó là điều tất
