II
NƠI CÓ HAI CÂU THƠ CÓ LẼ LÀ CỦA QUỶ SỨ
Trước khi kể tiếp, cũng nên nhắc lại có chi tiết một chuyện lạ lùng xảy ra
ở Montfermeil cũng dạo ấy; câu chuyện này có lẽ không phải là không ăn
khớp với mấy điều phỏng đoán của Viện Công Tố.
Ở vùng Montfermeil có một điều mê tín từ lâu đời, kỳ thú và quý báu bởi
vì một điều mê tín dân gian tồn tại ở gần Paris cũng hiếm có như cây cúc
mốc ở Sibérie. Chúng tôi thuộc hạng người quý trọng tất cả những gì như
loại cây hiếm có. Cho nên cái điều mê tín ở Montfermeil là thế này: Người ta
cho là từ đời hồng hoang, quỷ sứ đã chọn rừng để giấu của. Những bà cả tin
nói quyết rằng nhiều lần người ta bắt gặp lúc hoàng hôn, ở những quãng
vắng trong rừng, một người đen đủi, có vẻ là một anh đánh xe tải hay một
anh đốt than, đi guốc, mặc quần áo vải, rất dễ nhận diện vì đầu chẳng có mũ
nón gì, chỉ có hai cái sừng dài. Đúng là dấu hiệu đó dễ nhận ra thật. Người
ấy thường mải đào lỗ. Gặp vậy, có ba lối thoát. Cách thứ nhất là đến hỏi han
người ấy. Bấy giờ sẽ nhận thấy đó chỉ là một nông dân, đen đủi vì lúc ấy trời
nhá nhem; y không đào lỗ mà chỉ cắt cỏ cho bò; cái tưởng là sừng thì chỉ là
một cái chĩa hai để xới phân đeo ở sau lưng; hai cái răng sắt như từ đầu mọc
lên vì nhìn trong bóng tối. Thế là khi về nhà, người ta chết nội trong tuần lễ.
Cách thứ hai là cứ quan sát, chờ cho nó đào lỗ xong, lấp lại và đi khỏi. Bấy
giờ hãy chạy nhanh đến lỗ, bới đất lên và cuỗm ngay cái kho của mà con
người đen đủi tất phải chôn. Trường hợp này, người gặp sẽ chết trong tháng.
Cách thứ ba là đừng nói năng gì với nó hết, đừng nhìn nó, cứ việc vắt chân
lên cổ mà chạy tránh. Như thế thì sẽ chết trong năm.
Vì ba phương pháp đều lưu hại cả nên người ta thường chọn cách thứ hai
vì ít ra nó cũng mang đến cho vài cái lợi, đặc biệt là cái lợi có một kho của,
dù chỉ có tạm trong vòng một tháng. Vì thế, những người bạo gan chỉ thích
thử thời vận, nghe nói họ thường bới cái hố của người đen đủi ra và thử đánh
cắp quỷ sứ. Hình như kết quả cũng tầm thường thôi. Ít ra, đó cũng là điều mà
truyền thuyết khẳng định. Đặc biệt người ta thấy ý nghĩa đó trong hai câu thơ
bí ẩn bằng tiếng La Tinh cổ lỗ do một tu sĩ hổ mang kiêm phù thủy xứ
